Səbahətdin Türkyılmaz YAZARLAR
Səbahətdin Türkyılmaz

İrandakı olayların pərdəarxasında nə var?

Dünya gündəmini zəbt edən ən mühüm məsələ, şübhəsiz ki, İran-Amerika mübarizəsidir. Bu mübarizənin səbəbi nədir? Görünən deyil, pərdə arxasında nə var, qlobal üst ağıl layihəsi nədir?

Daha vacib və nəzərə alınmalı olan əsas məsələ aşağıdakılardır; Niyə imperial qüvvələr İslam Respublikasını hədəfə alır?

Niyə İran İslam Respublikası istiqbarın hədəfidir?

Nə üçün İran İslam Respublikasındakı sistemi dəyişmək istəyirlər?

Qərb dünyası heç bir sahədə İrana ehtiyacı olmadığı halda, nə İranın neftinə, nə də qazına ehtiyacı yoxdur.

Onların iqtisadi cəhətdən ehtiyacları yoxdur, İran olmasa da, onların istismar sistemi davam edir.

Əllərindəki silahlar hərbi sahədə misilsiz olduğu halda İrandan niyə qorxurlar?

İrana qarşı müharibə, embarqo, təcrid və təcrid cəhdlərinin səbəbi nədir?

İran rejimini dəyişdirmək üçün səy göstərməyə dəyərmi?

Bir sözlə, 40 ildir dünya gündəmində olan İranı vacib edən nədir?

Bu suallara cavab vermədən İranda baş verən hadisələri təhlil etmək çayxana söhbətindən,  küçə siyasətindən o yana keçmir.

Görünən yox, pərdəarxası, qlobal üst ağıl layihəsi üzə çıxmalıdır.

Dünyada hökmranlıq edən bir sistem var; İstibar/sulta sisteminin siyasi, iqtisadi, mədəni və hərbi sahədə bütün dünyaya hakim olmaq istədiyi qlobal plan və layihəsi var.

Yüz illərlə mübarizə apardıqdan sonra son yüz ildə bir ox, çevrə formalaşdırıblar; Bu, “Qərb liberal demokratiyası” dairəsi adlanır. Bəşər paradiqmasının əsasını təşkil edən “liberal demokratiya” imperialist dünyasının olmazsa olmazı və onun varlığının səbəbidir.

Son yüz ildə bütün ölkələr istər-istəməz bu yeni dünya nizamı dairəsinə daxil olublar. Bu çevrədə müxtəlif paradiqmalar yarışır, regional tarazlıq və yönlər qurula bilər, maraqlar toqquşur, qarşıdurmalar və döyüşlər baş verir, hətta müharibələr yaşanır. Əhəmiyyətli olan bu dairədə qalmaqdır. Qərb oxu və şərq oxu bu paradiqmaya daxildir.

Dünyanın hakim olduğu bu “liberal demokratiya paradiqması”nın yaradıcıları özlərini dünyanın sahibi və idarəçisi kimi görürlər. Bu paradiqmanın vazkeçilməz şərtləri var, ən mühüm şərti; “Liberal demokratiya dairəsi” vahid dairə kimi qəbul ediləcək və bu dairədə olanların hamısı bir-birini legitim görəcək və bu dairədən kənara çıxmayacaqlar.

Bu paradiqmanın yaradıcıları bu paradiqma çərçivəsində müharibələri, sülhü, əməkdaşlığı, diplomatik əlaqələri, qlobal iqtisadiyyatı, qlobal təhsil sistemini və qlobal siyasəti müəyyən edirlər. Hətta dinlər və inanclar da ancaq bu paradiqmanın sərhədləri içində yaşaya bilər.

Dünyadakı bütün beynəlxalq təşkilatlar  bu paradiqmanın xidmətində durmuşlar. Universitetlər, tədqiqat mərkəzləri, beyin mərkəzləri, elm-texnologiya mərkəzləri bu paradiqmanın xidmətçiləridir.

 

1979-cu ildə etdiyi inqilabla İran bu dairədən çıxaraq bu sistemə qarşı üsyan etdi. Bu, təkcə üsyan deyildi, o, yeni çevrə, yeni dairə yaratmaq siqnalı verirdi.

Dinə əsaslanan bu yeni paradiqma minlərlə illik təcrübənin nəticəsi olan Qərb paradiqmasına alternativ olaraq ortaya çıxdı.

İran artıq köhnə İran deyildi; Şahların diktaturası altında imperiya güclərinə xidmət edən, sərvətləri istismar edilən, xalqın beyni əsir olan bir ölkə olmaqdan qurtuldu.

O, indi dünyaya yeni “qlobal din paradiqması” təqdim edirdi. Bu paradiqma sayəsində dünyada yeni bir qütb, bir dairə formalaşmağa başlayırdı.

O istəyirdi ki, dünya xalqlarını oyandıracaq qlobal diskurslar inkişaf etdirərək xalqlar azad olsunlar və qərb imperiya paradiqmasının əsarətindən qurtulsunlar.

O, insanları yaradılışın hikmətinə doğru istiqamətləndirərək dünyanın gələcəyi üçün qlobal məqsəd elan etdi.

O, məzlum xalqların azadlığı uğrunda qlobal müqavimət cəbhəsi yaradaraq mübarizə mədəniyyətini öyrədirdi.

Ən əsası o idi ki, xalqlara ümid, azadlıq, müqavimət, mübarizə mədəniyyəti aşılayırdı.

Bunu dini paradiqma oxunun liderliyini öz üzərinə götürərək edir. Yəni nəyin bahasına olursa olsun peyğəmbərlərin risalətini öz üzərinə götürmək və din sivilizasiyasını dünyaya tanıtmaq əzmində idi.

Qərb paradiqması yalnız ölkələrin hökmdarlarına rəhbərlik və yönləndirdiyi halda, İslam respublikasının yaratdığı Din paradiqması Afrika, Latın Amerikası və Asiya xalqlarının, xüsusən də Yaxın Şərq/Qərbi Asiya xalqlarının ürəyində idi.

İçində olduğumuz əsrdə dünyada qlobal məqsədi olan iki ölkə var; biri dini paradiqmanın liderliyini öz üzərinə götürən İran İslam Respublikası, digəri isə qərb paradiqmasının lideri ABŞ-dır. Bu, şahmat taxtasının iki padşahı kimidir. Digər ölkələr hərbi güclərinə, iqtisadi, geo-siyasi əhəmiyyətinə görə şahmat taxtasında öz yerlərini tuturlar.

İranı vacib edən də budur.

İmperial qüvvələr bunu çox yaxşı bildiklərindən, buna dözə bilmirdilər. Nəyin bahasına olursa olsun, İran əvvəlki vəziyyətinə qayıtmalı idi. Bu yeni din paradiqması dünyada tanınmamalı və qərb paradiqmasına alternativ kimi qəbul edilməməlidir.

Ona görə də Amerika İranı müharibədə, embarqoda və bütün digər sahələrdə öz çevrəsinə sıxışdırmaq istəyir.

Vəkalət müharibələri, embarqolarla buna nail ola bilmədiyi üçün bunu daxili qarışıqlıq cəhdləri ilə, qadınların azadlığı, etnik hissləri, məzhəb həssaslığı kimi arqumentlərdən istifadə edərək etməyə çalışır.

İmperializmə qarşı olan başqa ölkələr də var. Başqa antiamerikan dövlətlər yoxdur, lakin müstəqil qlobal paradiqmaları olmadığından hər biri Qərb paradiqması çərçivəsində öz milli maraqlarına çatmağı düşünür.

ABŞ başda olmaqla qərb imperiya paradiqmasının müdafiəçiləri regionda öz marionetləri və piyadaları ilə dini paradiqmanın irəliləyişinin və güclənməsinin qarşısını almaq istəyirlər.

Əsl mübarizə bu iki paradiqmanın mübarizəsidir.

 

Xəbəri paylaş

Yazarın bütün yazıları