Ayətullah Xamenei İslam dövlətində hökümətin siyasi, iqtisadi və elmi sahədə problemləri həll etməkdə aciz olduğu bölgələrdə velayi sirəsi ilə yeni plan və layihələr təqdim etmişdir. Mədəni müharibənin başladığını bildirdiyi inqilabın 3-cü onilliyində yumşaq döyüşdə düşmən qarşısında müsəlmanların da zamanın silahı ilə silahlanması lazım olduğunu hər fürsətdə vurğulayırdı.
Mədəni tıxac, yorğunluq və cəmiyyəti sağlam və dinamik saxlamaqda çarəsizlik inqilabın 4-cü onilliyində daha çox hiss olunmağa başladı; Əxlaq, mənəviyyat, həyat tərzi və geyim təlimlərini təhriflərlə doldurmaqla yanaşı, əqidə pozğunluğunun da başladığı görünür.
Ayətullah Xamenei də həmin Velayi bəsirətlə bu tıxacdan qurtulmağın yolunu təqdim edir. İmperializmin başlatdığı mədəni müharibəyə qarşı liderliyi ələ alaraq, gənc nəsli təhdid edən mədəni hücumlara qarşı mübarizə formulunu bəyan edir.
Ayətullah Xamenei bu mədəni blokadadan çıxmaq və yumşaq döyüşdə uğur qazanmaq üçün “CİHAD-i TEBYİN” layihəsini təqdim edir.
Tebyin cihadı nə deməkdir? Quranı, dini, ilahi maarifi dövrün dili ilə, yeni üsullarla, müasir vasitələrlə bəyan etmək üçün mübarizə aparmaqdır. İlahi maarifi dünyaya tanıtmaq üçün cihad etməkdir. Elan edilən cihad məlumat verənin səfərbərliyidir.
Cihad-i tebyin, cəmiyyətlərin dərketmə qabiliyyəti, dərketmə səviyyəsi və üfüq ölçüsünə uyğun olaraq İlahi maarifi bəyan etməkdir.
Cihadi tebyin: İnsanları düşündürmək üçün həqiqəti bəyan etmək, təhrif olunmuş həqiqətləri xurafatlardan təmizləmək, deyilməyən həqiqətləri bəyan etməkdir.
Dini təlimləri mənbələrdə olduğu kimi çatdırıb insanlara çatdırmaq TEBYİN deyil.
Keçmişdə edilən bu təlimlərin ifadə və şərhlərini insanlara eyni şəkildə çatdırmaq TEBYİN deyil. Tebyinin ilk addımı dini maarifin dövrün ehtiyaclarına uyğun yeni təfsir və şərhini təqdim etməkdir. İkinci addım insanları düşünməyə vadar etməkdir. Bu səbəbdən cəlbedici bir dillə izah etmək, cəlbedici bir şəkildə bəyan etməkdir.
Cihad-ı Tebyinin əhəmiyyəti
Cihad-ı Tebyin cihadın hissələrindən biridir. Ruhla cihad, cihad-i əkbər, düşmənlə silahlı cihad, cihad olduğu kimi elmlə də cihad Ayətullah Xameneinin dediyi kimi, Cihad-ı Tebyin “Cihad-ı Kəbir”dir.
Cihad-ı Tebyinin əhəmiyyəti ilə bağlı belə deyir: “Bunun üzərində səriştəli insanların işləməsi zəruridir”.
Cihad-ı Tebyinin həqiqətlər üzərində edilməlidir; “Bir çox həqiqətləri aydınlaşdırmaq lazımdır.”
İnsanları doğru yola, rasionallığın olduğu və insanı düşünməyə vadar edən yola yönəltmək lazımdır. Cihad-ı Tebyinlə buna nail ola bilərik.
Cihad-i tebyin düşmənin hiylələrini zərərsizləşdirir. Buna görə də hər kəsin öz üzərinə götürməli olduğu bir vacibi-eyndir.
Bu gün insanların düşüncələrində müharibə başlayır; insanların beyni və zehni döyüş meydanına çevrilib. Doğru ilə batilin yerdəyişməsi, doğru kimi tanınan şeyin yalan olduğunu təlqin etmək, batilin doğru olduğunu təlqin etmək insanların beynindəki döyüş səhnəsində həyata keçirilir.
Cihad-ı Tebyin deyərkən bilinməlidir ki, bir mübarizə, fikri savaş var; Bu o deməkdir ki, biz düşmənin intellektual bombardmanı ilə üzləşmişik. Həqiqəti saxtalaşdırmağa, doğru ilə batilin yerini dəyişməyə, doğrunu haqsız, batili doğru kimi göstərməyə çalışılır.
Cihad-ı Tebyinin metodologiyası
Cihad-ı Tebyin mübarizə üsulunu bəyan edən bir layihədir. Dini təlimlərin həqiqətlərinin zamanın tələblərinə uyğun olaraq tanınması və bəyan edilməsi bir çox bəyan edilməmiş dini həqiqətləri izah edən bir layihədir.
Cihad-ı Tebyində əxlaqi prinsiplərə riayət edilməli, söz sağlam olmalıdır, kamil rasionallıq olmalıdır, fərasət və tədbir olmalıdır.
Möhkəm sözlər həvəsləndirici hisslərlə yoğrulmalı, insanların həvəsləndirici duyğularından istifadə edilməlidir. Ona görə də bu cihad xalq arasında olmalı, xalqla mübarizə meydanında olmalıdır.
Mövcud zəngin dini təlimlər və dilə gətirilməyən həqiqətlərin yeni metodologiyası ilə düşmənin yumşaq döyüş hücumlarına qarşı cihaddır.
İnsanı düşündürəcək cəlbedici dillə həqiqəti izah etmək qabiliyyəti olmalıdır. Məcburi şəkildə bəyan edilməlidir.
Ən müasir və müasir texnologiyadan istifadə etməlidir.
Ayətullah Xamenei Ekspertlər Məclisində (Məclis Hubreqan) çıxışının bir hissəsində belə deyir:
“Düşmən tərəfindən başlayan yumşaq müharibəyə qarşı durmağın yeganə yolu Tebyin Cihadıdır”. Yumşaq döyüşlərdə müasir döyüş taktikalarından və alətlərindən istifadə edilməlidir. Soyuq müharibədə köhnə silahlardan istifadə etmək mümkün deyil, yumşaq müharibədə isə dövrün silahları ilə təchiz etmək lazımdır. Təbii ki, minbər və məddah kimi bəzi qədim məqamların təsiri danılmaz və əvəzolunmazdır.
Təbyin-i cihadında yeni sözlər söyləmək (yeni fikirlər təqdim etmək) lazımdır. Cazibədar və cəlbedici üsullarla olmalıdır. Yumşaq döyüşdə ən təsirli silah İslamın ali təlimini yeni metodologiya ilə bəyan etməkdir.
- İslam hakimiyyətinin xüsusiyyətlərini ixtiraçılıq sahəsində, İslami həyat modelində bəyan edərkən; Açıqlanmalıdır ki, bu xalqın təsir və roluna söykənir, bu təhsilin dini və əqidəli olması, ağa və israfın olmaması, zülm etməməsi və zülmü qəbul etməməsidir. Dünya üçün deyilməyən sözlər var, onların cəlbedici və şirin ölçüləri bəyan edilməlidir.
İctimaiyyətə çatdırmaq lazımdır ki, tərəqqi və təkamül yanlış yollardan ayrılmalı, insanları düşündürməklə doğru yola yönəldilməlidir. Əgər tebyin cihadı düzgün aparılmasa və ya etinasızlıq göstərilsə, dünya əhli dini öz şıltaqlıq və şəhvətlərinə alət edəcək.
Cihadi tebrin edən şəxsin əsas xüsusiyyətləri
- Haqqı bəyan etmək bacarığı: Haqqı bəyan etmək sahəsi məlum olmalı və o sahədəki təlimlər rasional və əməli dəlillərlə bəyan edilməlidir. O, təlimatı başa düşmək və izah etmək qabiliyyətinə malik olmalıdır və düşmənin hücum sahəsi tanınmalıdır. Cihad-i tebyin edəcək insanın “elmi uzaqgörənliyi” olmalıdır.
- ehtiyatlılıq; Zamanın və məkanın ehtiyaclarına uyğun olaraq həqiqətləri xarici dünya ilə tətbiq etmək bacarığıdır. Cihadı öyrətmək üçün qabaqcadan düşünmək zəruridir; zülmə qarşı olmaq, düşməni tanımaq, ayıq olmaq, batil cərəyanı tanımaq, dünyanı və hadisələri düzgün təhlil etmək.
Dünyada mövcud olan düşüncələrdən hansı doğru, hansı yanlışdır. Cihad meydanlarından hansına üstünlük verilir? Düşmən bütün cəbhələrdə müharibəyə başladı; hərbi, iqtisadi, mədəni, siyasi. Mömin bunlardan hansının onun üçün prioritet olduğunu uzaqgörənliklə müəyyən etməlidir.
- Cəsarət; Cihad digər mübarizə sahələri kimi cəsarət tələb edən bir cihaddır. Düzünü deməyin bir qiyməti olacaq. Həqiqəti söyləmək təhlükəlidir və düşmən tərəfindən təqib, zülm, işgəncə, həbs və hətta terror da daxil olmaqla, bədəlləri var. “Ən böyük cihad zalımın qarşısında haqqı söyləməkdir” hədisi bu həqiqəti bildirir. Həqiqəti məsləhət deyilən şeyə qurban vermək olmaz.
- Düşməni tanımaq; “Düşmənin dini ibadətlə heç bir problemi yoxdur, düşmən gələcəyə müqavimət göstərən inqilabi İslamı saxtalaşdırmaq istəyir”. Yəni düşmənin hücum edəcəyi ərazini bilmək, düşmənin döyüş və hücum strategiyasını və üsulunu bilmək ən vacib məsələlərdəndir. Düşmən və onun metodologiyası tanınmalıdır; Düşmənin hədəfini, strategiyasını və metodologiyasını tanımadan uğur qazana bilməzsən.
Ayətullah Xameneinin “cihad-i tebyin səfərbərliyi” strategiyası və layihəsi təkcə İran üçün mədəni və elmi problemlərin aradan qaldırılması üçün keçərli deyil. Bu, bütün müsəlman cəmiyyətlərində tətbiq edilməli olan qurtuluş reseptidir.
Bu cihadın səfərbərliyi yeni hərəkatı, yeni oyanışa səbəb ola bilər. Xüsusilə gənc nəsil üçün İslam mədəniyyətinin və sivilizasiyasının yaradılmasında böyük addım olacaq.
