Rəsulallahdan (s) sonra dəyişən siyasi vəziyyət bütün problemlərin başlanğıc nöqtəsi oldu: İslamın siyasi sistemi İlahi baxımdan Risalət olaraq təyin edilmişdi. Risalətin davamı olara İmamət İlahi hakimiyyət olaraq İslam ümmətinin müdiriyyətini davam etdirəcəkdi. Amma Rəsulallahdan (s) sonra siyasi vəziyyət qəbilə rəisləri və həddini aşanlar tərəfindən dəyişdirildi. Səqifə senatında siyasi kurs dəyişikliyinə gedildi. Yəni ictimaiyyətin siyasi rəhbərliyi İlahi kursdan bəşəri kursa dəyişdirildi.
- İslam Ümməti 25 il bu siyasi kursla idarə olundu. Üçüncü xəlifə Osmanın öldürülməsindən sonra Həzrəti Əli (ə) müsəlman xalq tərəfindən xəlifə seçilincə siyasi kursu əvvəlki halına döndərmək istədi.
Həzrət Əli (ə) siyasi rəhbərliyi təkrar ilahiləşdirmək, bəşəri kursdan ilahi kursa döndərmək istəsə də, təəssüflər olsun ki, 25 ilin itirilənlərini dəyişmək olmamışdır.
Həzrət Əlidən (ə) sonra qəbilə rəisləri və 25 ilin qalıntıları təkrar səhnəyə çıxıb bu bəşəri siyasi kursu dəyişdirməyə qərar verdilər. Amma bu dəfə daha sərt və daha dəqiq olmasını istəyirdilər. Müsəlmanların qəbul etdiyi xəlifəliyi səltənət – xanədan siyasət kursuna çevirməyə başladılar.
Rəsulallah (s) sonra 25 il bəşəri siyasi kursda idarə edilən İslam ümməti 5 illik Həzrət Əli (ə) hökümətindən sonra yenidən 80 il davam edəcək Əməvi siyasi kursuna tərəf sürüşmüş oldu.
61-ci ilə gəlincə dini təriflər, mədəni və əxlaqli pozğunluq, iqtisadi korrupsiya və ictimai xaos yaşanırdı.
Bunların qaynağı siyasi kursun dəyişikliyi idi. Siyasi kurs ilahi siyasi kursdan bəşəri kursa dönərsə, ictimaiyyəti idarə edən, rəhbərlik edən siyasi kursun bütün təlimləri bəşəri oldu.
Həzrəti Əlinin (ə) 41-ci hicri ildə şəhadətindən 61-ci il hicri ilə qədər İslam ümmətində yeni bir kurs sürüşməsi də baş vermişdi, bu kurs dəyişikliyi suyu daşıran son damla olmuşdu, bu ikinci kurs dəyişikliyi, İmam Hüseynə (ə) qiyamdan başqa seçim qoymurdu.
O kurs dəyişikliyi bu idi: siyasi kurs dəyişikliyindən sonra idarəetmə və nəzarət, siyasi hökmlər və qanunlar iqtidarın istədiyinə görə şərh edilirdi. Məhəmmədin (ə) şəriəti Əməvi şəriətə döndərilmişdi. Qurana bağlı İslam, Əməvi cahiliyyət inancına tərəf yönləndirilmişdi.
Bir tərəfdən siyasi kurs dəyişikliyi, digər tərəfdən Qurana bağlı dinin dəyişdirilməsi bütün müsəlmanların diqqətini çəkmiş və etirazlar başladılmışdı.
Amma kimsə bu problemə həll yolu tapa bilmirdi, artıq „ox yaydan çıxmışdı“ – yeni siyasi kurs dinin tamamilə yox olmasına zəmin yaradacaq vəziyyət hazırlamışdı.
Qurana bağlı dinin və Məhəmmədi (s) şəriətin dəyişdirilməsinin yolunu açan siyasi kurs dəyişikliyinin qarşısı alınmazsa "İslamın fatihəsi oxunacaqdı.”
Bəs bu vəziyyət necə yarandı?
50 il ərzində bu vəziyyət 3 mərhələ ilə yarandı;
Sulta ; Əvvəlcə İslam ümmətinə din adına müsəllət oldular, iqtisadi olaraq bəslədikləri qəbilə rəisləri vasitəsilə nüfuzlarını artırıb təzyiq etdilər, embarqo güclərini artırdılar.
İstila; Daha sonra İslam ictimaiyyətini istila etdilər; hər yeri ələ keçirdilər, iqtisadi qaynaqları, hərbi gücləri, idarə mexanizmini, nəticədə idarəetmə kadrlarının vasitəsilə bütün islam torpaqlarını istila etdilər.
Hegemoniya; sulta və istila həyata keçdikdən sonra son zərbə hegemoniya qurmaqdır. „Hegemoniya“ bir ictimaiyyət, toplum üzərində dini, siyasi və iqtisadi təzyiq basqı qurub üstünlük qazanmağa deyilir. Hegemoniya qaçış yolu buraxmayacaq şəkildə hakim olmaq, təslim olmağa məcbur etməkdir. İstədiklərini qarşıdakına qəbul etdirməkdir. Yəni bu mütləq təslimiyyət mənasına gəlirdi.
61-ci hicdi ilində İmam Hüseyn (ə) zamanında Əməvilər İslam toplumunu istila etmiş Əməvi hegemoniyasını qurmuşdular. Bütün vasitələrdən istifadə edərək ictimiayyəti təslim almışdılar. Dini, gücü və pulu hər vəsilə ilə ələ keçirmişdilər.
Həll yolu nə idi?
Bu durum qarşısında; siyasi həll axtarmaqda və fitnəni yox etmədə səhabə aciz qaldı; bir çoxları Məkkədən Kəbəyə sığınıb ibadətlə məşğul oldular, bəziləri Mədinəyə gedib Rəsulallahın (s) hərəminə sığındılar.
Qəbilə rəislərinin siyasi süuru yox idi; qəbilə dövlətindən başqa siyasi sistemdən xəbərləri yox idi, siyasi şüurları ancaq qəbilələrinin böyüklüyü qədər idi.
Müsəlmanlar siyasi bəsirətdən çatışmamazlqları varıydı. İmamətlə səltənətin fərqini anlamayan, Allahın təyin etdiyi imam ilə insanların seçdiyi xəlifənin fərqini anlamayan müsəlmanlardan siyasi bəsirətsiz gözlənilən deyildi.
Məsum imamların bunun qarşısındakı strategiyalarını 3 şəkildə, 3 model olaraq bəyan etmək mümkündür
Quud, oturmaq, yəni susmaq
Qiyam
Təqiyyə
İmamların 3 strategiyasını (susmaq, qiyam, təqiyyə) praktikada istifadə etmək toplumun durumuna görə dəyişir. Cəmiyyətin sosioloji və siyasi quruluşu hansı strategiyanın tətbiq ediləcəyini təyin edər. İslam cəmiyyətində bu dörd durumdan biri hakimdir:
- Haqq batil ayırd edilir; insanlar haqqın nə olduğunu və batilin də nə olduğunu bilir. Haqq – batil cəmiyyətdə bir-birindən dəqiq cizgilərlə ayrılmışdır.
- Haqq-batil birlikdə yaşayır; bir-birilərinə tolerantlıq göstərirlər, bir birlərini izləyirlər, bir-birinin işinə qarışmırlar. Sülh içində yaşayırlar
- Haqq-batil qarışmış; haqq-batil birinə elə qarışıb ki, ayırd etmə imkanı qalmamış, nəyin haqq nəyin batil olduğunu ayırd edəcək meyar yoxdur.
- Haqq-batil yer dəyişdirmişdir. Haqq batil olaraq göstərilir, batil isə haqqın yerində oturmuşdur.
İmam Hüseyn (ə) öncəliklə cəmiyyətin sosioloji quruluşuna baxıb bu dörd durumdan hansının olduğunu təsbit etmişdir. 3-cü və 4-cü vəziyyətlərdə susmaq və təqiyyə strategiyasını tətbiq etmək əsla düşünülən deyil. Fitnələrin başlaması ilə 3-cü və 4-cü bəndlər cəmiyyətə hakim olmuşdu.
Belə bir siyasi dalanda nə etməliydi?
Edəcəkləri bəlli idi;
- Tağutun üzündəki nifaq maskasını cırmaq
- İnsanları cəhalətdən qurtarmaq və qəflət yuxusundan oyandırmaq
- Müsəlmanların zəlalət zülmətindən çıxarmaq
- Və İslam Ümmətini təkrar İslami siyasi kursa döndərmək. Qurana bağlı din və Məhəmmədi Şəriətə dönüş həyata keçirməliydi.
Siyasi kurs 10-cu hicri ilində Səqifədə dəyişdirildi. Dini Kurs isə 61-ci hicri ildə dəyişdirilmişdir.
Rəsulallahdan (s) 50 il ərzində həm siyasi kurs və həm də dini kurs ikisi də dəyişincə „Ələl İslam Əssəlam“ (yəni İslamın sonu deməkdir).
İmam Hüseyn (ə) ən azından dini kursu qorumalıydı.
İmam Hüseyn (ə) bu siyasi dalanda Qiyam strategiyası istifadə edir. Tağutu devirib İslam dövlətini qurmaq istəyirdi. İslam Ümmətinin idarəetməsini İslami siyasi kursa döndərə bilməsə də heç olmasa dini kurs qorunmalıydı.
Çünki 61-ci Hicri ildə bütün ilahi qırmızı xəttlər tapdalanmış, tək çıxış yolu olaraq qiyam qalmışdı.
Bunu həyata keçirmək də Fədakarlıq və Şəhadət ilə mümkündü.
„Əgər peyğəmbərin dini, mənim şəhadətimdən başqa yolla qorunmayacaqsa, ey qılınclar doğrayın məni…“
