“Mənim kimi adam onun kimisinə beyət etməz.” Bu cümlə ümumbəşəri bir mesajdır.

“Yezid kimi biri İslam ümmətinin başçısı olarsa, İslam Fatihəsini oxumaq lazımdır”.

İmam Hüseyn (ə) bu sözlərdə hansı Yeziddən bəhs edir?

İmam Hüseynin (ə) bu kəlamını başa düşmək üçün İmam Hüseyn (ə) və Yezidi yaxşı tanımaq lazımdır.

Yezid bin Müaviyənin iki üzü var; yəni iki yezid var. İnsanlardan Yezidin kim olduğunu soruşduqda bu ikisindən birini deyərlər.

"Aşuradan əvvəl Yezid" və "Aşuradan sonra Yezid"

 

Aşuradan əvvəl Yezid

 

Yezid, Müaviyə tərəfindən ölümündən əvvəl müsəlmanların xəlifəsi elan edilmiş İslam ümmətinin lideridir. O, bütün müsəlmanların beyət etməli olduğu qanuni xəlifə kimi təqdim edilir. O, xəlifə məqamındadır ki, tayfa başçıları öz xalqı adından sədaqət və beyət məktubları yazır və itaətə hazır olduqlarını bəyan edirlər.

Yezid Müaviyə tərəfindən zorla xəlifə seçiləndə heç kim etiraz etmədi. Nə qədər ki, Müaviyə sağ idi, heç kim etiraz etmədi, əksinə, beyət üçün yarışdılar.

Müaviyə vəfat etdikdən sonra cəmi 3-4 nəfər etiraz edib beyət etmədi. Biri susmağı və bitərəf olmağı seçdi (Abdullah bin Ömər), biri Məkkəyə sığındı və gələcəkdə xilafətini elan edəcək (Abdullah bin Zübeyr).

Onlardan biri də Peyğəmbərin nəvəsi, beyət etməyən və qiyam edən İmam Hüseyn (ə) idi.

Beyət etməmələrinin səbəbləri araşdırıldıqda, Yezidin kim olduğu üzə çıxacaq və İmam Hüseynin (ə) niyə qiyam etdiyi daha yaxşı başa düşüləcək.

Abdullah bin Ömər Yezidin xilafətə layiq olmadığını və kimin layiq olduğu ilə maraqlanmadığını bildiyi üçün bitərəf olduğunu və Məkkəyə sığınıb ibadətlə məşğul olduğunu bildirdi.

Abdullah bin Zübeyr Yezidin xilafətə layiq olmadığı qənaətində olsa da, özünü o posta layiq görürdü, ona görə də İmam Hüseynin (ə) dəvətinə müsbət cavab verməmişdi.

Yezid kimdir? İmam Hüseyn (ə) hansı Yezidə qarşı qiyam etdi? İmam Hüseyni (ə) ayağa qalxmağa və belə böyük bir fədakarlığa vadar edən səbəb nə idi?

 

Yezidin Aşuradan əvvəlki dosyesi

 

a) Nifak İslam paltarı geyinmişdi

Hər bir peyğəmbərin öz dövründə çatdırdığı bir ilahi din və onun hökmləri var idi və onun qarşısında  küfr, şirk və bütpərəstlik mövcud idi. Heç bir peyğəmbərin ümməti arasında siyasi, mədəni, ictimai, əqidə, zülmət və dini məsələlərdə qaranlıq yoxdur.

Peyğəmbərin (s) zamanında kamil bir din var idi və onun qarşısında ı küfr də var idi. O zaman ümmət arasında qaranlıq bir nöqtə olsaydı, peyğəmbər zülmətləri işıqlandırar və məhv edərdi. Doğru ilə batilin cərgəsi aydın idi, xətlər aydın idi.

Hz. Əlinin (ə) zamanında İslam ümmətində bir zülmət görünməyə başladı. İmamdan əvvəl düşmən kimi kafir və müşrik yox idi, ümmət arasında qara ləkələri yaradan müsəlmanların özləri idi. Hz. Əli (ə) 3 müharibə nəticəsində bu zülməti yaradan başçıları təmizləsə də, cəmiyyəti qara buludlar və nifaq qaranlığı bürüdü.

İmam Həsən (ə) dövrü ilə sürətlənən və güclənən bu zülmət İmam Hüseynin (ə) dövründə zirvəyə çatdı və heç bir əsrdə İslam ümməti belə zülmətə qərq olmamışdır. Hər tərəf qaranlığa bürünmüşdü.

İmam Hüseynin (ə) dövründə “küfr nifaq paltarı geyinərək İslam ümmətini zəbt etmişdi. Küfr, nifaq, özünü müsəlman kimi göstərməklə İslam ümmətinə əziyyət vermişdi. İslam libası altında nifaq və küfr gizlənirdi.

 

b) Peyğəmbərlərin gətirdiyi ilahi din paltarını geyinən İslam ümməti cəhalət tərəfə üz tutdu.

c) Peyğəmbərlərin mirası olan İslam ümmətinin dini və rəhbərliyi fasiq, fasid, zalım bir şəxsə verildi.

d) İslam ümmətinin xəlifəsi Yezid artıq atalarının gizlətdiyi nifaqı açıq şəkildə ifadə etməkdən çəkinmirdi.

e) Peyğəmbərlərin irsinin məhv olması an məsələsi idi.

f) Yezidin xəlifə olmağa imanı və əxlaqı yox idi. Onun şəxsiyyətinə və xarakterinə baxanda bu adamın necə İslam ümmətinin xəlifəsi olduğu aydın deyil; O dövrün müsəlmanlarının bunu necə qəbul etdikləri anlaşılmazdır.

 

İslam ümməti bunu görməyəcək qədər uzaqgörən və kor idi. Mübahisə haqq kimi qəbul edilirdi, haqq isə gizlədilirdi. Doğru və yanlış əvəz olunmuşdu.

Bu nifaq və küfr qarşısında İmam Hüseynin (ə) qiyamdan başqa çarəsi yox idi. Nur partlayıb cəmiyyəti işıqlandırmalı idi.

 

Aşuradan sonra Yezid

 

1- Aşuradan sonra müsəlmanların əksəriyyəti Yezidi Kərbəla qətliamı ilə tanıdır. Aşuradan sonra Yezidə etdiklərinə görə qarşı çıxmağa, lənətləməyə başladılar.

Onlar Yezidi İmam Hüseyn (ə) və onun tərəfdarlarını Kərbəlada susuz qoyan, İmam Hüseyni (ə) Kərbəla səhrasında şəhid edən, onun tərəfdarlarını qətlə yetirən, Əhlibeyt övladlarını əsir götürən zalım bir sultan kimi görməyə başladılar. Yezidi yalnız Aşuradan sonra etdiklərinə görə  günahlandırdılar.

Bəzi müsəlmanlar da Aşuradan sonra Yezidə qarşıdırlar. Yezidin xəlifə olduğu dövrə qarşı çıxmırlar.

 

2- Hərra hadisəsi Yezidin dosyesindəki Aşuradan sonra ikinci zülmü idi; Hərra hadisəsi Yezidin əmrilə əsgərlərinin Mədinədə qırğın törətməsi, müsəlmanları qətlə yetirmələri, namuslarına təcavüz etmələri, mallarını qarət etmələri hadisəsidir.

 

3- Kəbənin dağıdılması Yezidin Aşuradan sonra üçüncü küfr əlaməti idi. Abdullah bin Zübeyr Yezidə beyət etmədi və öz xilafətini elan etdi və Kəbəyə sığındı və nəticədə Yezid əsgərlərinə Kəbəni yandırmağı əmr etdi.

 

İmam Hüseyn (ə) Aşuradan əvvəlki Yezidin əleyhinə idi

Bütün insanların əksinə olaraq İmam Hüseyn (ə) Aşuradan əvvəlki Yezidə etiraz etdi, Aşuradan əvvəl Yezidin əleyhinə qalxdı və Aşuradan əvvəl Yezidi qeyri qanuni elan etdi.

Çünki Yezid ibn Müaviyə vacibatı tərk edib dinə məhəl qoymayan, peyğəmbərin nübuvvətinə istehza edən, Quranı təhqir edən, aşkar günahlar işlədən, ilahi hökmləri tapdalayan günahkar, müsəlmanlara zülm edən zalım bir şəxs idi.

Yezidi Kərbəladan əvvəl tanımayanlar indiki Yezidi tanıya bilməzlər, çünki onlar yezidi lənətləməyi bilirlər, çünki Kərbəlada nə etdiklərini bilirlər. Aşuradan əvvəl Yezidi tanımayanlar indiki Yezidlərə qarşı Hüseyni mövqe tuta bilməzlər, çünki Aşuradan sonra Yezidi tapmağa çalışırlar.

İmam Hüseyn (ə) kimi Aşuradan əvvəlki yezidiləri bilmədən dövrün yezidlərini və ya yezidin yolunu davam etdirənləri tanımaq mümkün deyil.

Aşuradan sonra insanların çoxu da Aşuradan sonra Yezidin əleyhinə olur və onu lənətləyirlər. Onlar Yezidi Aşuradan əvvəl tanımırdılar, tanıdıqları halda, İslam xəlifəsi kimi tanıyırdılar, ona görə də heç bir problem görmədilər.

Aşuradan əvvəl Yezidə qarşı olmaq, bəşər cəmiyyətlərinə sirayət etmiş fasiq, azğın və qəddar rəhbərlərə qarşı olmaqdır ki, Hüseyni olmaq da bunu tələb edir.

Aşuradan sonra Yezidə qarşı olmaq zalım, qatil və lənətə qarşı olmaqdır. İmam Hüseynin (ə) qiyamından sonra bütün imamlar bu ali və ümumbəşəri qiyamın teoloji, sosioloji, siyasi, iqtisadi və əxlaqi ölçülərini tanıtmağa və yaşatmağa çalışdılar.

Günümüzün müsəlmanları hansı yezidə qarşıdırlar, hansı yezidi lənətləyirlər; Aşuradan əvvəlki Yezidi, yoxsa Aşuradan sonrakı Yezidi?

Veriləcək cavab hazırkı Hüseyni mövqeyini müəyyən edəcək.

Vəssəlamu aleykum və Rəhmətullahi və Bərəkatuh