ABŞ Konqresindən İsraili embarqolardan qoruyan müdafiə sənədi
ABŞ Nümayəndələr Palatası çərşənbə günü 2026-cı il üçün 900 milyard dollarlıq Milli Müdafiə Səlahiyyətləri Aktını (NDAA) təsdiqləyib. Qanun layihəsi 3 min səhifəlik mətnində bir sıra “fövqəladə” sayılan müddəa daşıyır — İsrailə beynəlxalq silah məhdudiyyətləri tətbiq olunarsa, ABŞ-ın bu çatışmazlığı kompensasiya etməsini hüquqi öhdəliyə çevirən maddə.
Sənəd ABŞ müdafiə nazirini İsrailə qarşı mövcud və gələcək embarqoları davamlı şəkildə qiymətləndirməyə, bu məhdudiyyətlərin İsrail ordusunu necə zəiflətdiyini araşdırmağa məcbur edir. Həmçinin Vaşinqtondan tələb olunur ki, İsrailin sanksiyalara görə əldə edə bilmədiyi və ya modernləşdirə bilmədiyi silah və texnologiyaları müəyyən etsin və bu boşluğu aradan qaldırmaq üçün praktik mexanizmlər hazırlasın.
Middle East Monitor-un şərhinə görə, NDAA-nın 1706-cı bölməsi “İsraili beynəlxalq hesabatlılıqdan qoruyan siyasi və logistik sığorta funksiyası” daşıyır. “Əgər İsrail başqa bir tədarükçüdən silah ala bilmirsə, ABŞ onu istehsal edəcək, satışını sürətləndirəcək və ya öz hərbi-sənaye istehsalını İsrailin ehtiyaclarına uyğunlaşdıracaq,” — deyə hesabatda bildirilir.
İsrail üçün görünməmiş dəstək
Nümayəndələr Palatasının Silahlı Qüvvələr Komitəsi bildirir ki, yeni müdafiə büdcəsi “İsrailin təhlükəsizliyi üçün misilsiz dəstək səviyyəsi”nə malikdir. Qanuna aşağıdakılar daxildir:
-
ABŞ–İsrail yeraltı tunel aşkarlama layihəsinə 80 milyon dollar
-
İsrailin pilotsuz uçuş aparatları və digər “yeni hava təhdidlərinə” qarşı müdafiə qabiliyyətini artırmaq üçün 70 milyon dollar
-
ABŞ, İsrail və G7 ölkələri ilə süni intellekt, kvant texnologiyaları, kibertəhlükəsizlik, robototexnika və avtomatlaşdırma sahələrində yeni birgə proqram üçün 35 milyon dollar
İsrail hər il təxminən 3,3 milyard dollar ABŞ hərbi yardımı alırdı, lakin 2024-cü ildə bu rəqəm 6,8 milyard dollara yüksəlib.
ABŞ silahlarının Qəzza və işğal altındakı ərazilərdə istifadəsi tənqid olunur
İnsan haqları təşkilatları bildirir ki, İsrail ABŞ istehsalı olan silahlardan Qəzza və işğal altındakı İordan çayının qərb sahilində “müharibə cinayətləri, insanlığa qarşı cinayətlər və soyqırım aktları” törətmək üçün istifadə edir. Qurumlar Vaşinqtonu İsrailin ağır hüquq pozuntularında “birbaşa məsuliyyət daşımaqda” günahlandırır.
İsrail rejiminin Qəzza-da həyata keçirdiyi genişmiqyaslı hücumlar fonunda ABŞ-ın hərbi-siyasi dəstəyinə qarşı beynəlxalq təzyiq artır. Yeni müdafiə qanunu isə Vaşinqtonun İsrailə münasibətdə mövqeyini daha da sərtləşdirdiyini göstərir.
