“İşğal turizmi” ittihamı ilə beynəlxalq şirkətlərə qarşı iddia
Fransanın İnsan Haqları Liqası (LDH) ötən gün “Airbnb” və “Booking.com” şirkətlərinə qarşı Parisdə rəsmi şikayət ərizəsi təqdim edib. Təşkilat bu platformaları “işğal turizmi”ni təşviq etməkdə, həmçinin gizlədilmiş gəlirlərdən mənfəət əldə etməkdə ittiham edib.
Şikayət ərizəsini təqdim edən vəkil Patrik Boduen bildirib ki, bu iki çoxmillətli şirkət, xidmətlərini Qərb sahilində yerləşən İsrail məskənlərindəki otellərə və evlərə yönəldərək, “işğal siyasətinə birbaşa və dolayı dəstək verir”.
“Onlar bu fəaliyyətlər vasitəsilə İsrail məskənlərinin genişlənməsinə şərait yaradır və bundan böyük gəlir əldə edirlər,” – deyə ərizədə qeyd olunur.
BMT xəbərdarlıqlarına baxmayaraq fəaliyyət davam edir
LDH-nın açıqlamasında bildirilir ki, hər iki platforma BMT orqanlarının və insan haqları təşkilatlarının xəbərdarlıqlarına baxmayaraq İsrailin məskənləşmə planına dolayısı ilə dəstək verir.
Təşkilatın fikrincə, bu cür fəaliyyətlər “Fələstin əhalisinin torpaqlarından məhrum edilməsinə və beynəlxalq hüququn pozulmasına” kömək edir.
“Airbnb” platforması elanlarında obyektlərin yerləşdiyi məkanın Fələstin torpaqlarında olduğunu göstərmir, sadəcə məskənlərin adlarını qeyd edir – məsələn, “Ariel” və ya “Yakir”. “Booking.com” isə obyektlərin İsrail məskənlərində yerləşdiyini bildirir, lakin onların işğal altındakı ərazilərdə olduğunu vurğulamır.
“Turizm vasitəsilə işğalın legitimləşdirilməsi”
Vəkil Boduenin sözlərinə görə, bu platformalar tərəfindən təqdim edilən elanlarda Məscidül-Ömər və Məhd kilsəsi kimi müqəddəs məkanlara yaxınlıq xüsusi reklam elementi kimi göstərilir. Bu isə, onun fikrincə, “işğal turizmini legitimləşdirmək” anlamına gəlir.
Qeyd olunur ki, beynəlxalq hüquqa əsasən, İsrailin Qərb sahilindəki məskənləri tamamilə qanunsuz sayılır. BMT dəfələrlə bu məskənlərin yaradılmasını işğal siyasətinin tərkib hissəsi kimi pisləyib.
BMT və beynəlxalq hesabatlar
2024-cü ilin 30 iyun tarixində BMT-nin Fələstin torpaqlarındakı insan haqları üzrə xüsusi məruzəçisi Franşeska Albanese, aparıcı turizm platformalarının bu fəaliyyətlərini “işğalı legitimləşdirən turizm siyasəti” kimi qiymətləndirib.
Bundan əlavə, “The Guardian” qəzetinin 2025-ci ilin fevralında dərc etdiyi araşdırmaya əsasən, 2024-cü ilin avqustunadək Qərb sahilində və Qüdsdə yerləşən 402 obyektin bu platformalarda reklam edildiyi müəyyənləşdirilib — onların 350-si “Airbnb”də, 52-si isə “Booking.com”da yerləşdirilib.
Ekspertlər hesab edir ki, Fransa məhkəməsində açılan bu iş beynəlxalq səviyyədə korporativ məsuliyyət və işğal altındakı ərazilərdə kommersiya fəaliyyətinə dair yeni hüquqi presedent yarada bilər.
