“Şahid” effekti: ordular ucuz kamikaze dronlarına can atır
The Wall Street Journal-ın araşdırmasına görə, bir sıra ölkələrin orduları İranın Şahid (Shahed) tipli kamikaze dronlarının effektivliyini təqlid etmək üçün yarışı gücləndirib. Bu dronların Rusiya tərəfindən Ukraynada geniş istifadəsi onların döyüş meydanında “sistemləri yorğunluğa salan” ucuz həll kimi qiymətləndirilməsinə səbəb olub və indi ABŞ və Avropa müttəfiqləri oxşar, aşağısərfəli kütləvi istehsal dronları üzərində çalışırlar. The Wall Street Journal+1
Niyə “Şəhəd” modelləri nüfuz qazanıb?
“Şahid-136” və ona yaxın modellər nisbətən sadə üçbucaqlı qanadlı konstruksiyası, kompozit bədən materialları və piston mühərriklərdən istifadə etməsi sayəsində həm ucuz, həm də münasib istehsal imkanları yaradır. Bu dizayn onları kütləvi istehsal və müxtəlif manevrlər üçün əlverişli edir. Bundan əlavə, Rusiyanın bu tip dronları kütləvi şəkildə istifadə etməsi hava hücumlarından müdafiəni yorur və əlverişli hədəf yaratmış olur. Wikipedia+1
Qərb reaksiya verir: “LUCAS”, “SkyShark” və başqaları
Pentaqon və Qərb sənayesi “Şahid”ə bənzər, lakin daha yaxşı performans və etibarlılıq məqsədilə bir sıra prototiplər təqdim edib. Arizona şirkəti SpektreWorks tərəfindən hazırlanmış “LUCAS” (FLM seriyası) Pentaqonda nümayiş olunmuş prototiplərdən biridir və şəbəkə mənbələri onun “Şəhəd”ə vizual oxşarlıq göstərdiyini yazır. İngiltərənin MGI Engineering şirkətinin “SkyShark” dronu isə daha yüksək sürət və müdafiəedici manevr qabiliyyəti ilə fərqlənir — SkyShark-ın təxminən 280 mil/saat sürəti “Şəhəd-136”nın təxminən 115 mil/saatına nisbətən xeyli üstündür. Bu yanaşma istehsal xərclərini artırsa da, müdafiədən qaçma şansını yüksəldir. Business Insider+1
İqtisadiyyat vs miqyas: hansı yol seçiləcək?
Ekspertlər bildirirlər ki, yüksək texnologiyalı və daha sürətli dronlar müdafiəni çətinləşdirə bilər, lakin onların kütləvi istehsalı bahalıdır. Əksinə, “Şəhəd” tipli sadə və ucuz dronların kütləvi atışı müdafiə xərclərini sürətlə artıraraq düşməni yorudur. Bu ikili seçim — ucuz kütləvi surət və ya daha yüksək keyfiyyətli, lakin bahalı sistem — ordular üçün strateji dilemma yaradır. The Wall Street Journal+1
Nəticə: silahlanma trendləri dəyişir
Nəticədə, dron müharibəsi dövründə “ucuzluq + kütlə” modeli və “keyfiyyət + performans” modeli paralel inkişaf edir. The Wall Street Journal-ın təhlili göstərir ki, yaxın vaxtlarda həm yeni “Şəhəd-klon” istehsalı, həm də qabaqcıl alternativlərin istehsalı intensivləşəcək — bu da hava müdafiəsi və beynəlxalq təhlükəsizlik sahəsində yeni çağırışlar yaradacaq. The Wall Street Journal+1
Nəzarət: Başlıq, spot, Google təsviri və mətn A-Z üzrə yoxlanılıb; şəxs və təşkilat adları Azərbaycan dilinin qəbul olunmuş formalarına uyğunlaşdırılıb; məzmun qrammatik və orfoqrafik cəhətdən düzəldilib; xəbər mətnində əsas faktları dəstəkləyən etibarlı mənbələrə istinadlar əlavə olunub.
