Diplomatik agentliyin sözçüsü İRNA-nın İranın ABŞ prezidentindən məktub alıb-almaması ilə bağlı sualına cavab olaraq deyib: Xeyr, heç bir məktub alınmayıb.

Qətnamənin təsdiqi və İsveçrənin beynəlxalq sənədlər qarşısında məsuliyyəti ilə bağlı suala cavab olaraq Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü bildirib: 2024-cü ilin sentyabrında BMT Baş Assambleyasında bəndlərdən biri silahlı hücumlarda mülki şəxslərin və mülki hədəflərin qorunması və mühafizəsi ilə bağlı beynəlxalq humanitar hüquq sənədlərinin, xüsusilə də 1949-cu il dörd Cenevrə Konvensiyasının qoruyucusu və qurucusu kimi İsveçrəyə müraciət edilməsi ilə bağlı qətnamə təsdiq edildi.

O, davam etdi: Bu iclas martın 7-də keçirilməli idi və onun əsas məqsədi bu sənədlərə sadiq olan üzvlər tərəfindən işğal olunmuş Fələstin və Qəzza ərazilərində beynəlxalq humanitar hüququn müddəalarını təsdiq etmək idi. Bu tələb beynəlxalq ictimaiyyətin tələbi kimi bu qətnaməyə daxil edilib. Həmçinin Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsinin məşvərət iclaslarının birində bu tələb qaldırıldı və bu bir neçə ayda görüşün keçirilməsi üçün xüsusilə İslam Əməkdaşlıq Təşkilatına üzv ölkələr tərəfindən Cenevrədə intensiv və ətraflı məsləhətləşmələr aparıldı.

Bəqayi əlavə etdi: İsveçrənin nəhayət bu sammiti keçirməmək qərarına gəlməsindən çox təəssüfləndik və təəccübləndik və bu məsələ son sammitdə müzakirə edilən məsələlərdən biri idi. İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının xarici işlər nazirləri də bu görüşün keçirilməməsindən təəssüfləndiklərini bildiriblər. Biz mühakimə etmirik, amma fakt budur ki, son iki ildə beynəlxalq humanitar hüquqların kütləvi şəkildə pozulması halları baş verib, lakin bu məsələdə özlərini məsuliyyət daşıyan tərəf sayanlardan heç bir reaksiya yoxdur.

İran Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Suriyadakı vəziyyətlə bağlı deyib: Son günlər Suriyanın müxtəlif bölgələrində, xüsusən də ölkənin qərb sahillərində təəssüfləndirici və kədərli hadisələr baş verib. Bu ərazilərdə təhlükəsizlik, zorakılıq və girov götürmə ilə bağlı xəbərlər və hesabatlar bizi dərindən narahat edir.

Bəqayi bu cür hərəkətlərin kəskin şəkildə pisləndiyini vurğulayaraq dedi: Hər hansı zorakı hərəkət, qətl və hərbçilərə hücum pislənilir və buna heç bir bəraət yoxdur. Ələvi, xristian, druz və digər azlıqların bir hissəsinə hücum həqiqətən də region ölkələrində və beynəlxalq səviyyədə insan duyğularını və vicdanını incitdi.

İran Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü əlavə etdi: Biz Suriyada nüfuzu və mövcudluğu olan ölkələrə öz narahatlığımızı lazımi şəkildə bildirdik və həqiqətən də Suriya xalqının müxtəlif qruplarına qarşı qətl və zorakılığın dayandırılacağına ümid edirik.

İran Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat katibi Avropa ölkələrinin tətik mexanizminin işə salınması iddiaları və təhdidləri ilə bağlı deyib: “Tətik mexanizmini işə salmaq üçün heç bir əsas görmürük. Görünən odur ki, qarşı tərəflər də bu hərəkətin onların istəyi olmadığı və ondan üstünlük üçün alət kimi istifadə edə bilmədikləri qənaətinə gəliblər.”

Bəqai onların belə bir mexanizmdən hər hansı istifadənin nəticələrindən xəbərdar olduqlarına diqqət çəkərək əlavə edib: “Avropa tərəfləri ilə ekspertlər səviyyəsində danışıqlar çox güman ki, bu günəş ilinin sonuna qədər isfənd ayının axırlarında (m.mart ayının ortalarında) keçiriləcək.”

Beynəlxalq Atom Enerjisi Agentliyinin Direktorlar Şurasının son iclasında irəli sürülən iddialarla bağlı Bəqai qeyd edib ki, agentliyin baş direktoru texniki əsası olmayan və daha çox siyasi xarakter daşıyan bəzi açıqlamaları təkrarlayır. Bu yanaşmanın iltihabı gücləndirməkdən başqa heç bir təsiri yoxdur və agentliyin texniki vəziyyətini də şübhə altına alır. Zənginləşdirmə səviyyəsi ilə bağlı narahatlıq iddiası yanlışlıqdan başqa bir şey deyil. Birincisi, Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsinə əsasən, zənginləşdirmə ilə bağlı heç bir məhdudiyyət yoxdur və yeganə məsələ ölkələrin öz öhdəliklərinə əməl edib-etməməsidir. Zənginləşdirmə artarsa, yoxlamalar da artmalıdır ki, biz buna sadiqik və agentlik özü də bunu etiraf edir.

“Zənginləşdirmə nüvə sənayesinin ehtiyaclarından və tətbiqlərindən asılı olaraq arta və ya azala bilən bir mövzudur. Məsələn, İran Tehran Tədqiqat Reaktoru üçün bəzi hallarda 20 faiz, 60 faiz, hətta daha yüksək yanacaq istifadə edib. Ona görə də İranın nüvə proqramının dinc xarakter daşıdığını şübhə altına alan hesabata əsaslanan nəticə nəinki texniki məlumatlara əsaslanmır, həm də qlobal reallıqlarla ziddiyyət təşkil edir. Təəssüf ki, 30 ildir ki, heç bir sübut təqdim edilmədən bu ittihamlar təkrarlanır” - deyə, o, bəyan edib.

İran Xarici İşlər Nazirliyinin mətbuat katibi İran İslam Respublikasının İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının qətnamələri ilə bağlı qeyd-şərtlərini belə izah edib: “İslam Əməkdaşlıq Təşkilatının qətnamələri ilə bağlı qeyd-şərtlərimiz yeni deyil. İki dövlətli həll yolunun müzakirə edildiyi Fələstin məsələsi ilə bağlı BMT Baş Assambleyası və digər beynəlxalq təşkilatların qəbul etdiyi qətnamələrdə biz iştirak etmişik və İran öz aydın və şəffaf mövqeyini açıqlayıb.”

Bəqai bildirib: “Biz hesab edirik ki, tarixi Fələstinin siyasi sistemi ilə bağlı qərar həmin ərazinin bütün sakinlərinin iştirak etdiyi referendumla qəbul edilməlidir. Hal-hazırda biz Fələstinin tarixi torpaqlarının demək olar ki, hamısını və ya çoxunu işğal etmiş, bundan əlavə, müxtəlif beynəlxalq cinayətlər törətmiş aparteid, müstəmləkəçi və işğalçı bir qurum görürük. Buna görə də, bizim qeyd-şərtimiz mövqeyimizin hüquqi baxımdan aydın şəkildə qeyd olunmasını təmin etmək idi.”

“İrandan başqa, ən azı daha iki İslam ölkəsi də eyni məsələ ilə bağlı mövqelərini qeyd etdilər və vurğuladılar ki, iki dövlətli həll konsepsiyası indiyə kimi praktiki olaraq formalaşmayıb və bunun üçün heç bir perspektiv yoxdur” - deyə, Bəqai bildirib.