Diplomatiyanın tıxandığı məqam
İranın xarici işlər naziri Abbas Əraqçi Nyu-Yorkdan qayıtdıqdan sonra Vaşinqtonla aparılan danışıqların “qeyri-məntiqi tələblər” səbəbilə dalana dirəndiyini bəyan edib. Onun sözlərinə görə, prosesin dayanması müharibənin dərhal başlanacağı anlamına gəlməsə də, diplomatiyanın çəkisinin azaldığını və hərbi sahədə gərginliyin artdığını göstərir.
Sülhdən “boz zona”ya keçid
Analitiklərə görə, İran tarixən danışıqlar dövründə daha çox təzyiqlərlə üzləşib. Amma danışıqların dalana dirəndiyi “boz mərhələdə” kiberhücumlar, casusluq əməliyyatları və psixoloji müharibə ön plana çıxır. İrandakı yeni hərbi təcrübələr, müdafiə və raket sistemlərinin gücləndirilməsi isə Tel-Əvivin təhdidlərinin psixoloji xarakter daşıdığı qənaətini gücləndirir.
ABŞ və İsrailin hərbi addımları
Qərb agentliklərinin məlumatına görə, ABŞ Qətərdəki “Əl-Udeyd” bazasına yeni hava qüvvələri göndərib. Eyni zamanda, İran Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi general Əbdürrəhim Musəvi donanma bölmələrinə səfər edərək hərbi hazırlığın yüksək səviyyədə olduğunu bildirib. Musəvi açıq şəkildə bəyan edib ki, ordu hər an qarşıdurmaya hazır vəziyyətdədir.
İranın uğurlu raket sınaqları ilə bağlı yayılan xəbərlər də mesaj xarakteri daşıyır: əgər müharibə başlayarsa, döyüş asan olmayacaq. Musəvinin donanma bölmələrinə səfəri isə Tehran üçün dəniz qüvvələrinin strateji əhəmiyyətini ön plana çıxarır.
Ehtimal olunan ssenarilər
Bəzi müşahidəçilərə görə, ABŞ və müttəfiqləri İsrailə daha geniş dəstək göstərə və hətta birbaşa iştirak edə bilərlər. Bu halda İran Hərbi Dəniz Qüvvələri və İslam İnqilabı Keşikçiləri Korpusunun tam potensialı döyüşə qoşula bilər. Digərləri isə İsrailin daha çox “məhdud əməliyyatlarla” Tehranın resurslarını tükətməyə çalışacağını düşünür.
Bundan başqa, İsrailin hədəfli sui-qəsdlər siyasətinə üstünlük verəcəyi də ehtimallar arasındadır. Qərb isə “ictimai təzyiqlərin artacağı” arqumenti ilə İranın daxili sabitliyini zəiflətməyə ümid edir.
İranın cavab planı
Tehran isə fərqli ssenariyə hazırlaşır. İran hərbi rəhbərliyi bəyan edir ki, hər hansı genişmiqyaslı müharibənin ilk saatlarında İsrail ordusu ağır zərbələr alacaq və bu, onun döyüş qabiliyyətini sıradan çıxara bilər. Belə vəziyyətdə ABŞ-ın birbaşa müdaxiləsi də riskli görünür.
Bölgə qarşıdurma astanasında
Mövcud vəziyyət regionu həlledici mərhələyə gətirib: ya gərginlik məhdud insidentlərlə davam edəcək, ya da genişmiqyaslı müharibəyə çevriləcək. Bu gün üçün bütün variantlar – danışıqların tam dayanmasından silahlı toqquşmaya qədər – masadadır.
