Trampdan sərt xəbərdarlıq
ABŞ prezidenti Donald Tramp Əfqanıstana qarşı kəskin bəyanatla çıxış edib. O, şənbə günü “Truth Social” platformasında paylaşım edərək bildirib ki, Əfqanıstan Baqram hava bazasını ABŞ-a geri qaytarmasa, “çox pis şeylər baş verəcək”.
Tramp paylaşımında qeyd edib: “Əgər Əfqanıstan bu bazanı onu inşa edənlərə – Amerika Birləşmiş Ştatlarına – geri verməsə, vəziyyət pis olacaq.”
Baqram bazasının əhəmiyyəti
Tramp son günlərdə bu hərbi obyektin geri qaytarılmasına dair çağırışlarını gücləndirib. Onun sözlərinə görə, Əfqanıstan ərazisində yerləşən Baqram bazası strateji baxımdan xüsusi önəm daşıyır: “Biz o bazanı geri almaq istəyirik. Çünki o, Çinin nüvə silahlarını istehsal etdiyi ərazilərdən cəmi bir saatlıq məsafədədir.”
Baqram bazası ABŞ-ın Əfqanıstandakı ən böyük hərbi obyektlərindən biri olub. 2021-ci ildə ABŞ qüvvələrinin çıxarılmasından sonra obyekt tamamilə Talibanın nəzarətinə keçib.
Talibanın cavabı
Taliban rəsmiləri isə Trampın təklifini qətiyyətlə rədd ediblər. Onların bəyanatında bildirilib ki, “Əfqanıstanın suverenliyi qırmızı xətdir və bu məsələdə güzəşt mümkün deyil”. Bununla yanaşı, Taliban ABŞ-la gələcəkdə münasibətlərin yaxşılaşdırılması istiqamətində dialoqun mümkünlüyünü istisna etməyib.
ABŞ-ın strateji planları
Müşahidəçilər hesab edirlər ki, Trampın bu çağırışı yalnız Əfqanıstanla məhdudlaşmır. O, son aylarda ABŞ-ın strateji əhəmiyyət daşıyan hərbi bazalarını yenidən əldə etmək və ya nəzarət altına almaq niyyətində olduğunu açıq şəkildə ifadə edib.
Bu kontekstdə ABŞ və Cənubi Koreya hazırda Filippin ərazisində yerləşən və əvvəllər ABŞ-a məxsus olan böyük bir dəniz bazasının fəaliyyətini bərpa etmək üzərində işləyir. Analitiklər bunun ABŞ-ın Asiya-Sakit okean regionunda Çinə qarşı təsir imkanlarını artırmaq planlarının bir hissəsi olduğunu bildirirlər.
Gələcək gərginlik ehtimalı
Trampın son açıqlamaları Vaşinqton-Kabil münasibətlərində yeni gərginlik dalğasının xəbərçisi hesab olunur. ABŞ tərəfinin strateji bazalara marağı davam etdikcə, Talibanın isə “suverenlik” mövqeyindən geri çəkilməməsi bu məsələnin yaxın aylarda beynəlxalq gündəmin əsas mövzularından birinə çevrilə biləcəyi istisna edilmir.
