Keçid dövründə təhlükəli siqnallar
Suriyada keçmiş prezident Bəşər Əsəd rejiminin süqutundan bir il sonra narahatedici göstəricilər ortaya çıxmağa başlayıb. Məlumatlara görə, “İŞİD” terror təşkilatına bağlı hüceyrələr hökumətin nəzarətində olan ərazilərdə yenidən fəallaşıb. Bu proses siyasi və təhlükəsizlik baxımından həssas keçid mərhələsində baş verir və yeni qurulan hakimiyyət strukturları üçün ciddi çağırış yaradır.
Müxtəlif mənbələr bildirir ki, keçmiş rejimin dağılması dövründə təşkilata bağlı qruplar ölkənin şimal-qərbinə, xüsusilə İdlib ətrafına sızmağa nail olub. Genişmiqyaslı və sürətli kadr toplanışı fonunda bu şəxslərin bir qismi təhlükəsizlik qüvvələri və yeni ordu strukturlarının sıralarına daxil ola bilib.
Təhlükəsizliyi sarsıdan planlı əməliyyatlar
Əldə olunan məlumatlara əsasən, bu hüceyrələr mövcudluqlarından istifadə edərək planlı hücumlara başlayıblar. Məqsəd təhlükəsizliyi pozmaq, yeni hakimiyyəti beynəlxalq ictimaiyyət qarşısında çətin vəziyyətə salmaq və sabitlik prosesinə zərbə vurmaqdır.
Son dövrdə iki hadisə xüsusilə diqqət çəkir. Birinci əməliyyat Palmira şəhərində baş verib və nəticədə iki ABŞ əsgəri və bir mülki əməkdaş həlak olub. İkinci hücum isə Hələb–Dəməşq beynəlxalq magistral yolu üzərində, Maarət ən-Numan yaxınlığında həyata keçirilib və dörd təhlükəsizlik əməkdaşının ölümü ilə nəticələnib.
Bununla yanaşı, Dəməşq ətrafı və İdlib bölgələrində təşkilata bağlı qrupların müvəqqəti nəzarət-buraxılış məntəqələri qurduğu, hərbçiləri hədəfə aldığı barədə də məlumatlar yayılıb. Bu addımlar bölgələrdə qeyri-müəyyənlik və qorxu mühiti yaratmağa hesablanıb.
Hərbi strukturlarda parçalanma iddiaları
Müşahidəçilər bildirir ki, təhlükə yalnız “İŞİD” hüceyrələri ilə məhdudlaşmır. Məlumatlı mənbələrə görə, mövcud hərbi birləşmələr daxilində müəyyən qrupların təşkilata qarşı yumşaq mövqe tutduğu və ya dolayısı ilə hərəkətlərinə göz yumduğu ehtimal edilir.
Bu dairələrin ABŞ-la artan təhlükəsizlik əməkdaşlığından narazı olduqları, xüsusilə beynəlxalq koalisiya ilə koordinasiya çərçivəsində keçmiş “ən-Nüsrə Cəbhəsi” və “Cund əl-Əqsa” üzvlərinə qarşı əməliyyatların aparılmasını daxili güc balansına təhdid kimi gördükləri qeyd olunur. Onların fikrincə, bu proses köhnə hesablaşmaların aparılmasına və hərbi səhnədə yeni nisbətlərin formalaşmasına xidmət edir.
Müvəqqəti hakimiyyət üçün əlavə sınaq
Bu ziddiyyətlər müvəqqəti rəhbərlik üçün əlavə çətinliklər yaradır. Hakimiyyət prezident səlahiyyətlərini icra edən Əhməd əş-Şaraanı möhkəmləndirməyə və beynəlxalq dəstəyi davamlı hala gətirməyə çalışdığı bir vaxtda, daxili parçalanma təhlükəsizlik boşluqlarını dərinləşdirə bilər.
Analitiklər hesab edir ki, bu cür fikir ayrılıqları aradan qaldırılmasa, həm “İŞİD”, həm də digər radikal qruplaşmalar üçün yeni imkanlar yarana bilər. Bu isə dövlət institutlarının zəifləməsi və ümumi sabitliyin pozulması riskini artırır.
Hakimiyyətin cavab addımları
Məlumatlara görə, Suriya hakimiyyəti artıq müəyyən tədbirlər görməyə başlayıb. Son aylarda təhlükəsizlik qüvvələrinə yeni qoşulan şəxslərin keçmişinin geniş yoxlanılması, kəşfiyyat mexanizmlərinin sərtləşdirilməsi və ümumi kadr siyahılarının yenidən nəzərdən keçirilməsi prosesi aparılır.
Bu addımlar “sıraların təmizlənməsi” və gələcək sızmaların qarşısının alınması məqsədi daşıyır. Rəsmi dairələr anlayır ki, “İŞİD” təhlükəsi yalnız təhlükəsizlik qurumlarını deyil, ölkədə ictimai sabitliyi və vətəndaş barışını da hədəfə alır.
Mütəxəssislər vurğulayır ki, bu sınaqdan uğurla çıxmaq yeni hakimiyyətin keçid mərhələsindən dayanıqlı dövlət quruculuğuna keçə bilib-bilməyəcəyini müəyyən edəcək.
