BBC: Qəzzada atəşkəsdən sonra da dağıntılar davam edir
Britaniyanın “BBC Verify” bölməsi tərəfindən aparılan təhlil göstərib ki, İsrail ordusu Qəzzada atəşkəs elan olunduqdan sonra belə, nəzarətində olan ərazilərdə 1500-dən çox binanı məhv edib. Peyk təsvirlərinə əsasən, bu dağıntılar oktyabrın 10-da HƏMAS-la atəşkəs razılaşmasının qüvvəyə minməsindən sonra baş verib.
Sonuncu peyk görüntüləri noyabrın 8-də çəkilib və onlar göstərir ki, İsrail ordusunun nəzarətində qalan bir çox yaşayış məhəllələri bir ay ərzində tamamilə yerlə yeksan edilib. BBC-nin məlumatına görə, əslində dağıdılmış binaların sayı daha çox ola bilər, çünki bəzi bölgələrin peyk təsvirləri hələlik əldə edilə bilməyib.
Atəşkəsə baxmayaraq məhvetmə əməliyyatları davam edir
BBC Verify peyk təsvirlərini radar dəyişikliklərinin analizi vasitəsilə qiymətləndirib. Tədqiqat zamanı atəşkəsdən əvvəl və sonra çəkilmiş şəkillər müqayisə olunaraq dağıntılar aşkar edilib. Analiz nəticəsində, İsrail ordusunun “sarı xətt” adlanan sərhədin arxasında — yəni oktyabr razılaşması ilə geri çəkilməli olduğu ərazilərdə — binaları məhv etməyə davam etdiyi təsdiqlənib.
Qeyd olunur ki, xüsusilə Xan Yunis şəhərinin şərqində, Əbsan əl-Kəbirə bölgəsində dağıdılmış binalar öncədən heç bir zərər görməmişdi. Peyk təsvirlərində həyətyanı sahələr, ağaclar və bağçalar aydın görünürdü. Sosial şəbəkələrdə yayılan və BBC tərəfindən təsdiqlənmiş videolarda isə ekskavatorların idarə olunan şəkildə binaları sökdüyü müşahidə olunub.
Beynəlxalq ekspertlər: “Bu, atəşkəsin pozulmasıdır”
London Kral Birləşmiş Xidmətlər İnstitutunun (RUSI) baş tədqiqatçısı H.A. Hillier bildirib ki, bu, “atəşkəsin açıq-aşkar pozulmasıdır”, lakin ABŞ hələ də rəsmi olaraq bu faktı etiraf etmir və razılaşmanın “möhkəm qalması” zərurətini vurğulayır.
İsrailin Milli Təhlükəsizlik Doktrinası şöbəsinin sabiq rəhbəri Eitan Şamir isə deyib: “HƏMAS nəzarətində olan ərazilərdə istədiyini edə bilər, İsrail də öz nəzarətindəki bölgələrdə istədiyini.”
İsrail ordusundan bir mənbə isə BBC-yə açıqlamasında bildirib ki, HƏMAS-ın atəşkəs razılaşmasının ikinci mərhələsini icra etməyəcəyini düşündükləri üçün ordu döyüşlərin davamı üçün “əlverişli şərait yaratmaqda” davam edir.
Hüquqşünaslar və analitiklər xəbərdarlıq edir
Rutgers Universitetinin hüquq professoru Adil Haq qeyd edib ki, İsrail bu hərəkətləri ilə “mülki mülkiyyətin məqsədsiz dağıdılmasını qadağan edən beynəlxalq hüququ pozur”. Onun sözlərinə görə, belə dağıntılar yalnız hərbi əməliyyatların birbaşa nəticəsi ola bilər, lakin burada bu əsas yoxdur.
Avropa Xarici Münasibətlər Şurasının baş analitiki Hyu Lovat isə xəbərdarlıq edib ki, İsrail ordusunun atəşkəs zonasından çıxmaqdan imtina etməsi “sülh planını təhlükə altına salır” və bölgədə yeni reallıqlar yaratmaq cəhdi kimi qiymətləndirilə bilər.
Ekspertin fikrincə, İsrailin Qəzzanın “sarı xətt” arxasında qalması beynəlxalq ictimaiyyətin inamını daha da sarsıdır və uzunmüddətli perspektivdə atəşkəsin davamlılığına ciddi zərbə vurur.
