“New York Times”: Pentaqon jurnalist hüquqlarını pozur
ABŞ-ın “New York Times” qəzeti cümə axşamı Pentaqona qarşı məhkəmə iddiası qaldıraraq iddia edib ki, Müdafiə Nazirliyinin yeni siyasəti qəzetin jurnalistlərinin konstitusion hüquqlarını pozur və ordunun fəaliyyətinə dair xəbərlərə ciddi məhdudiyyətlər qoyur. Qəzetin təqdim etdiyi hüquqi sənəddə vurğulanır ki, qoyulan qaydalar Birinci Düzəlişdə təsbit olunan söz və mətbuat azadlığına ziddir.
İddianın məzmununda qeyd olunur ki, Pentaqonun yeni siyasəti “tarixən mətbuat üçün açıq olan sahələri araşdırma aparan media qurumları üçün bağlamağı” hədəfləyir. “New York Times” məhkəmədən siyasətin tətbiqinin dayandırılmasını və Birinci Düzəlişlə təmin olunan hüquqları pozan müddəaların qanunsuz hesab edilməsini tələb edir.
Qəzet: “Bu hüquqları uzun illərdir müdafiə edirik”
Şirkətin bəyanatında bildirilib ki, media qurumu “mətbuat azadlığının pozulmasına qarşı uzun illərdir olduğu kimi bu dəfə də qətiyyətlə mübarizə aparacağını” açıqlayıb. Qəzetin hüquq komandasının nümayəndəsi deyib ki, digər media qurumları iddaya qoşulmaq barədə danışsa da, “New York Times” prosesi təkbaşına davam etdirməyə qərar verib.
İddiada narazılıq doğuran əsas maddələrdən biri jurnalistlərin hökumət işçilərini məxfi məlumat verməyə sövq etməsi ilə bağlı məhdudiyyətlərin “xəbər toplamağın qanuni və adi üsullarını təhlükəyə atması”dır.
Pentaqonun cavabı: “Giriş imtiyazdır”
Pentaqon rəsmiləri isə bildiriblər ki, hərbi obyektlərə giriş “nizamlanan bir imtiyazdır”. Nazirliyin oktyabr ayındakı bəyanatında qeyd olunub ki, yeni qaydalar “əməliyyat və milli təhlükəsizlik üçün zərərli sızmaların qarşısını almağa” yönəlib.
Lakin daha sonra Pentaqon kompleksdəki bir çox media orqanlarının ofislərini ləğv edib və onların yerini əsasən mühafizəkar media qurumlarına verib. Müdafiə naziri Pit Heqset jurnalistlərin binada sərbəst hərəkətinə də əlavə qadağalar qoyub.
Mətbuat sektorunun etirazları
Yeni məhdudiyyətlərin ilkin layihəsi sentyabrda yayımlandıqdan sonra çoxsaylı media hüquqşünasları etirazlarını bildirmiş, lakin 6 oktyabrda qaydaların yekun variantı qüvvəyə minmişdi. Buna etiraz olaraq bir neçə onlarla akkreditə olunmuş jurnalist sənədi imzalamadan etimad kartlarını təhvil vermişdi.
ABC News, CBS News, CNN, Fox News və NBC News kimi böyük media orqanları oktyabr ayında yaydıqları ortaq bəyanatda Pentaqonun qərarını “misilsiz və əsas jurnalist müdafiələrinə təhdid” adlandırıblar.
Tramp dövründən qalan gərginlik yenidən gündəmdə
Jurnalistlərlə federal hökumət arasında zaman-zaman yaşanan gərginlik Donald Trampın prezidentliyi dövründə də geniş müzakirə olunmuşdu. Pentaqon, köhnə mətbuat korpusunun çıxmasından sonra, yeni qaydaları qəbul edən bir sıra media qurumunun binada fəaliyyət göstərəcəyini açıqlayıb. Siyahıda əsasən Trampı dəstəklədiyi deyilən qurumlar yer alır və onların nazirliyin fəaliyyətini araşdırmaq niyyətində olmadığı bildirilir.
21 səhifəlik məhdudiyyət sənədi
Oktyabrda qüvvəyə minən yeni qaydalara əsasən, jurnalistlər 21 səhifəlik və mətbuat fəaliyyətinə geniş məhdudiyyətlər gətirən formaya imza atmalı olublar. Bu sənədin əvvəlki qaydalardan həm həcmi, həm də tətbiq dairəsi baxımından kəskin fərqlənməsi mətbuat tərəfindən ciddi narazılıqla qarşılanır.
