Müqavimətdən milli müdafiəyə
Seyid Həsən Nəsrullahın rəhbərliyi altında Hizbullah qısa müddətdə parçalanmış bir qrupdan milli müdafiə gücünə çevrildi. 2000-ci ildə İsrailin Cənubi Livandan çıxması və 2006-cı ilin 33 günlük müharibəsində qazanılan qələbə bu dönüş nöqtəsini təsdiqlədi.
Livanda müqavimət yalnız İsrail ordusunun hücumlarına qarşı dayanmadı, həm də onu strateji məqsədlərinə çatmaqdan saxladı. Tədqiqatçılar bu qələbəni “asimmetrik dövlətlərarası balans” kimi dəyərləndirirlər: kiçik bir dövlətin güclü orduya qarşı dayanıqlı müdafiə sistemi qurması.
Milli birlik və siyasi yanaşma
Nəsrullahın fərqli xüsusiyyətlərindən biri regional siyasəti milli maraqlarla uzlaşdırmaq bacarığı idi. Hizbullah Qəzzadan Yəmənə qədər müqavimət cəbhəsində yer alsa da, Nəsrullah hər zaman bu addımların Livanın təhlükəsizlik, siyasi və iqtisadi maraqları ilə uyğun olmalı olduğunu bildirirdi.
Bu yanaşma iki nəticə verdi: birincisi, Hizbullahın legitimliyi yalnız şiə icmasında deyil, xristianlar və sünnilər arasında da artdı. İkincisi, təşkilatın “xarici güclərin əlində alət” kimi təqdim olunmasının qarşısı alındı.
Silah məsələsi və milli kimlik
2006-cı ildən sonra Livanda ən çox müzakirə olunan mövzulardan biri Hizbullahın silahları idi. Bəziləri silahın yalnız ordunun əlində olmalı olduğunu irəli sürdü. Digərləri isə bu silahı Livanın azadlığı və milli kimliyinin simvolu kimi gördü.
Teorik baxımdan, Hizbullahın silahsızlanması effektiv alternativ olmadan dövlətin müdafiəsiz qalması demək idi. Çoxları üçün isə 2000-ci il azadlığı və 2006-cı il qələbəsi bu silahlarla bağlı qürur və kimlik amilinə çevrildi.
Nəsrullahın mirası: üç səviyyə
-
Hərbi səviyyədə: İsrailə qarşı sabit bir çəkindirmə mexanizmi quruldu.
-
Siyasi səviyyədə: Müqavimət anlayışı milli birlik ideyasına çevrildi.
-
Mədəni və kimlik səviyyəsində: Müqavimət Livanın kollektiv yaddaşına və sosial kapitalına daxil edildi.
Nəsrullah və dövlət-millət quruculuğu
Nəsrullahın liderliyi yalnız hərbi uğurlarla məhdudlaşmadı. O, çoxmillətli və daxili parçalanmalardan əziyyət çəkən Livanda birgə kimlik modeli formalaşdırdı. Onun siyasəti göstərdi ki, xarici təhdidlər qarşısında milli birlik və siyasi ağıllı idarəetmə ilə möhkəm dövlətçilik formalaşdırmaq mümkündür.
Bir il öncə şəhid olan Nəsrullahın irsi bu gün yalnız Livanın deyil, bütün regionun diqqət mərkəzindədir. Onun təcrübəsi mübarizənin sadəcə hərbi deyil, həm də siyasi və sosial ideologiyaya çevrilə biləcəyini sübut etdi. Bu da milli birliyi və dövlət quruculuğunu gücləndirmək istəyən digər xalqlar üçün mühüm dərsdir.
