İsrail ixracatında dərin böhran
İsrailin iqtisadiyyatı ixracat sahəsində ciddi sarsıntılarla üzləşib. Son aylarda müxtəlif ölkələrin şirkətləri İsraillə bağladıqları iri müqavilələri ləğv ediblər. Bu vəziyyət yüzlərlə şirkəti, xüsusilə də sənaye, texnologiya və hərbi sahələrdə fəaliyyət göstərən müəssisələri böyük böhranla qarşılaşdırıb.
Müqavilələrin kütləvi ləğvi
“Yediot Aharonot” qəzetinin məlumatına görə, ixracatçıların yarısı müqavilələrini itirib, 76 faiz isə kəskin azalma ilə üzləşib. Bu, həm də İsrailin kredit reytinqinin “Moody’s” kimi agentliklər tərəfindən endirilməsi ehtimalını artırır.
İsrailin Baş naziri Benyamin Netanyahu da ölkənin beynəlxalq aləmdə sürətlə təcrid olunduğunu etiraf edib.
Avropa və ABŞ-dan imtinalar
Mənbələrin bildirdiyinə görə, Avropa və ABŞ şirkətləri İsrail məhsullarının idxalını dayandırıb. Ən çox zərər görən sahələrdən biri kənd təsərrüfatıdır. Məsələn, anbarlara çatdırılmayan məhsullar, xüsusilə də ananas və manqo kimi həssas meyvələr çürümə təhlükəsi ilə üz-üzədir.
İsrail Sənayeçilər İttifaqının rəhbəri Ron Tomer bildirib ki, “İsrail markası ciddi zərər görüb”. Onun sözlərinə görə, hətta bəzi “dost” ölkələr belə şirkətlərdən İsrail adı və simvollarını məhsullardan çıxarmağı tələb edirlər.
İspaniya milyardlıq müqaviləni dayandırdı
Ən diqqətçəkən nümunə İspaniyanın İsrail istehsalı raketlərin alınması üçün nəzərdə tutulan 700 milyon avroluq müqaviləni ləğv etməsidir. Bundan əlavə, 300 milyon avroluq digər hərbi saziş də dayandırılıb. Beləliklə, yalnız İspaniya ilə ləğv edilən müqavilələrin ümumi dəyəri 1 milyard avro təşkil edir.
İxracatçılar siyasi səbəbləri göstərir
İsrail Sənayeçilər İttifaqının sentyabr ayında keçirdiyi sorğunun nəticələrinə görə, şirkətlərin 71 faizi müqavilələrin ləğvinin Qəzza müharibəsi ilə bağlı siyasi səbəblərlə əlaqəli olduğunu bildirib. Ən böyük zərbə Avropa İttifaqı bazarında hiss olunur – istehsalçıların 84 faizi bu bölgədə itkilər yaşadıqlarını təsdiqləyib. ABŞ bazarında isə 31 faiz şirkət müqavilə itkisi ilə üzləşib.
Logistika və investisiya böhranı
Bundan əlavə, ixracatçılar logistik maneələrlə üzləşiblər: limanlarda yüklərin daşınmasından imtina edilir, gömrük prosedurları çətinləşib. Hətta Kanadanın tanınmış mühəndislik şirkəti WSP İsraillə əməkdaşlıqdan imtina edib.
Sənayeçilər İttifaqı hesab edir ki, şirkətlər müharibə və iqtisadi böhran nəticəsində yarım milyard dollardan çox ziyana məruz qalıblar.
Reytinqin aşağı salınması gözlənilir
“Moody’s” ekspertləri yaxın günlərdə İsrailin kredit reytinqinin azaldılacağını proqnozlaşdırırlar. Artan hərbi xərclər, büdcə kəsiri və dövlət borcunun böyüməsi fonunda iqtisadi sabitlik təhlükə altındadır.
