Qrossi: “İranın nüvə silahı proqramı yoxdur”
BMT-nin Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentliyinin (IAEA) baş direktoru Rafael Qrossi növbəti dəfə bəyan edib ki, İran İslam Respublikasının nüvə silahı proqramı yoxdur. O, bu fikri cümə axşamı günü Rudaw telekanalına verdiyi müsahibədə səsləndirib.
Qrossi deyib: “Biz mütəmadi olaraq yoxlamalar aparırıq və bu yoxlamaların nəticəsinə əsasən deyə bilərəm ki, İranın nüvə silahı proqramı yoxdur. Əgər biz orada olmasaq, təbii ki, şübhələr artar.”
Tehran: “Sanksiyaların bərpası əməkdaşlığı bitirəcək”
Qrossinin açıqlaması İranın Avropa üçlüyü – Böyük Britaniya, Fransa və Almaniya – tərəfindən “snapback” mexanizminin işə salınması və BMT sanksiyalarının yenidən tətbiqi ilə bağlı xəbərdarlıq etdiyi bir vaxtda gəlib. Tehran bildirib ki, bu addım sentyabrın 9-da Qahirədə IAEA ilə imzalanmış əməkdaşlığın bərpasına dair razılaşmanı qüvvədən salacaq.
İran Parlamenti də iyun ayında İsrail və ABŞ tərəfindən həyata keçirilmiş və ölkənin üç nüvə obyektini hədəf alan hücumlara cavab olaraq, IAEA ilə bütün əməkdaşlığın dayandırılmasını nəzərdə tutan qanunu yekdilliklə qəbul etmişdi. Bu hücumlar beynəlxalq hüququn və Nüvə Silahlarının Yayılmaması Müqaviləsinin (NPT) açıq şəkildə pozulması kimi qiymətləndirilib.
“İranın təhlükəsizlik narahatlıqları haqlıdır”
Qrossi çıxışı zamanı İranın təhlükəsizlik narahatlıqlarını haqlı hesab etdiyini bildirib: “Onlar hücumlara məruz qalıblar, buna görə də narahatdırlar. Mənim məqsədim diplomatik kanallar vasitəsilə bu narahatlıqları anlamaq və həll yolları tapmaqdır.”
İran qanunvericiliyinə əsasən, bundan sonra IAEA müfəttişləri yalnız ölkənin Nüvə Təhlükəsizliyi üzrə Ali Milli Şurasının təsdiqi ilə və nüvə obyektlərinin təhlükəsizliyi tam təmin edildiyi halda ölkəyə daxil ola bilərlər.
Qrossidən peyk görüntüləri ilə bağlı açıqlama
Qrossi, Qərb mediasında yayılan və İranın bəzi nüvə obyektlərində hərəkətlilik göstərən peyk şəkillərinə də münasibət bildirib. O, bu hərəkətliliyin “tamamilə adi sənaye fəaliyyəti” olduğunu vurğulayıb:
“Bu, iri sənaye obyektləridir. Orada yük maşınları və işçilər hərəkət edir. Lakin bu, orada uran və ya sentrifuqa ilə bağlı hər hansı xüsusi iş aparıldığını göstərmir.”
Tehran, Moskva və Pekin: BMT sanksiyaları qüvvədən düşüb
Qrossinin bəyanatı, İranın bir həftə əvvəl onun “nüvə proqramı üzrə yeni danışıqlar” təklifini rədd etməsindən sonra səsləndirilib. Tehran, Moskva və Pekin tərəfindən BMT Təhlükəsizlik Şurasına göndərilən birgə məktubda bildirilir ki, BMT-nin İrana qarşı sanksiyaları avtomatik şəkildə bərpa edilməyib və 2015-ci il nüvə sazişinə dair qətnamənin müddəti artıq başa çatıb.
Ekspertlərin fikrincə, Qrossinin bu açıqlaması həm İranın beynəlxalq nüfuzunu gücləndirir, həm də IAEA-nın obyektivliyinə dair uzun müddətdir davam edən suallara müəyyən cavab verir.
