Vilders seçkidən zəifləmiş çıxır
Hollandiyada 29 oktyabrda keçirilən erkən parlament seçkiləri ifrat sağçı lider Geert Vilders üçün ağır nəticələnib. Onun rəhbərlik etdiyi Azadlıq Partiyası (PVV) 2023-cü ildəki 23,5 faiz səviyyəsindən 16,7 faizə düşərək təxminən 7 faiz səs itirib. Partiyanın parlamentdəki yerlərinin sayı 37-dən 26-ya enib.
Rəsmi nəticələr hələ açıqlanmasa da, seçkilərdə Demokratlar 66 (D66) partiyasının az fərqlə qalib gələcəyi gözlənilir.
PVV seçicilər tərəfindən “cəzalandırıldı”
Brüssel mənşəli jurnalist Deiv Kiting “Anadolu” agentliyinə açıqlamasında bildirib ki, seçicilər PVV-nin koalisiyadan çıxaraq ölkəni erkən seçkilərə aparmasına görə partiyanı cəzalandırıblar.
Onun sözlərinə görə, Vildersin koalisiyadan çıxması partiyanın imicinə zərbə vurdu:
“PVV artıq özünü ‘müxalif outsider’ kimi göstərə bilmir, çünki bir müddət hökumətin bir hissəsi idi, amma istədiyi siyasətləri həyata keçirə bilmədi.”
Kiting əlavə edib ki, PVV-nin səs itkisi əsasən digər sağçı partiyalara — JA21, Demokratiya Forumu (FvD) və Fermer–Vətəndaş Hərəkatı (BBB) — keçib. Buna görə də parlamentdə ifrat sağın ümumi payı təxminən üçdə bir səviyyəsində qalır.
Koalisiya ehtimalları daralır
Analitiklərə görə, bu dəfə mərkəz sağ partiyalar PVV ilə əməkdaşlıq etmək niyyətində deyil. Keçən il PVV ilə hökumət qurmaqla bağlı tənqidlərə məruz qalan Xalq Partiyası (VVD) və Xristian Demokratlar (CDA) bu dəfə Vilderslə bir araya gəlmək istəmirlər.
Kitingin sözlərinə görə:
“PVV-nin hökuməti çökdürməsi mərkəz sağda ciddi narazılıq doğurdu. Onlar artıq onunla işləməyəcəklərini açıq şəkildə bildirdilər.”
Sol partiyalar da əməkdaşlıqdan imtina edir
Siyasi müşahidəçilər bildirirlər ki, sol və mərkəz partiyalar da ideoloji səbəblərdən Vilderslə birgə hökumətdə olmağa qarşıdırlar. Bu da PVV-ni potensial bütün koalisiya ssenarilərindən kənarlaşdırır.
Ipsos I&O tədqiqatçısı Aşer van der Şelde isə bildirib ki, iki əsas koalisiya ssenarisi mümkündür:
-
D66, VVD, CDA və Yaşıl Sol–Əməkçi Partiyası (GL-PvdA) ittifaqı;
-
D66, VVD, CDA və JA21 ittifaqı.
Lakin hər iki modelin həyata keçməsi çətin görünür, çünki partiyalar arasında əməkdaşlığa ciddi müqavimət var.
Vildersin gələcəyi sual altındadır
Ekspertlər hesab edirlər ki, PVV-nin hazırkı təcridi partiyanın radikallaşmasına səbəb olmayacaq, lakin populyarlığın azalması davam edə bilər.
Kiting qeyd edir:
“PVV-nin hazırkı vəziyyəti onu göstərir ki, partiya müxalifətdə qalmağa üstünlük verir. Onların məqsədi hökumət qurmaqdan çox, sistemə təzyiq göstərməkdir.”
Hollandiyada yeni hökumətin qurulmasının uzun çəkəcəyi gözlənilir, çünki 150 yerlik parlamentdə sabit çoxluq yaratmaq üçün uyğun tərəfdaş tapmaq getdikcə çətinləşir.
