Əfqan ordusunun sərt mövqeyi
Əfqanıstan Silahlı Qüvvələrinin Baş Qərargah rəisi Fəsihuddin Fitrat ABŞ-ın keçmiş prezidenti Donald Trampın Baqram hərbi bazasının qaytarılması ilə bağlı hədələrinə kəskin cavab verib. O, bazarın Əfqanıstana məxsus olduğunu və heç bir şərtlə ABŞ-a təhvil verilməyəcəyini bildirib.
Kabil şəhərində dövlət televiziyası vasitəsilə yayımlanan çıxışında Fitrat vurğulayıb: “Əfqanıstan tam müstəqil dövlətdir, öz xalqı tərəfindən idarə olunur və heç bir xarici gücə bağlı deyil. Biz heç bir zorakılıq və ya işğalçıdan qorxmuruq. Hər hansı düşmənçilik aktı daha güclü cavabla qarşılanacaq.”
“Bir qarış torpaq belə güzəştə getməyəcəyik”
Əfqan ordusunun rəhbəri əlavə edib ki, ABŞ-a bazanın qaytarılması haqda danışıqlar aparmaq “tamamilə mümkünsüzdür”: “Əfqanıstanın bir qarış torpağının belə güzəştə gedilməsi imkansızdır.”
Fitrat, Vaşinqtonun siyasi razılaşma yolu ilə Baqramı geri almaq istəyinə də toxunaraq, bunun qeyri-real olduğunu qeyd edib.
Rəsmi açıqlamalarda sərt mesajlar
Əfqanıstan hökumətinin sözçü müavini Həmdullah Fitrat da məsələ ilə bağlı yazılı açıqlama yayıb. O, ölkənin müstəqilliyinin və ərazi bütövlüyünün əsas prioritet olduğunu bildirib: “ABŞ ilə bütün danışıqlarda dəfələrlə vurğulanıb ki, Əfqanıstanın suverenliyi pozula bilməz.”
Fitrat həmçinin ABŞ-ı 2020-ci ildə imzalanan Doha razılaşmasının şərtlərinə əməl etməyə çağırıb. Onun sözlərinə görə, həmin sənəddə ABŞ açıq şəkildə Əfqanıstanın daxili işlərinə qarışmamaq və güc tətbiq etməmək öhdəliyi götürüb.
Trampın hədəsi və Talibanın reaksiyası
Xatırladaq ki, Donald Tramp bir gün əvvəl sosial şəbəkədə paylaşım edərək, Əfqanıstanın Baqram bazasını geri qaytarmaması halında “çox pis şeylər” olacağı barədə xəbərdarlıq etmişdi.
Buna cavab olaraq Taliban rəhbərliyi ABŞ-ın təklifini rədd edib və suverenliyin “qırmızı xətt” olduğunu bəyan edib. Eyni zamanda, gələcəkdə ikitərəfli münasibətlərin yaxşılaşdırılması üçün dialoq imkanlarının açıq saxlanıldığını da vurğulayıb.
Baqram bazasının strateji əhəmiyyəti
Baqram hərbi bazası ABŞ-ın Əfqanıstandakı ən böyük bazası olub. İki zolaqlı uçuş-enmə yolu, geniş hərbi infrastruktur və kəşfiyyat mərkəzləri ilə bu obyekt ABŞ və NATO qüvvələrinin əsas əməliyyat mərkəzi kimi fəaliyyət göstərib.
2021-ci ildə ABŞ qüvvələrinin çıxarılmasından sonra baza tam şəkildə Talibanın nəzarətinə keçib. Onun yerləşdiyi bölgə Çinə, İrana və Orta Asiyaya yaxınlığı ilə ABŞ üçün xüsusi strateji əhəmiyyət daşıyır.
Tramp da son açıqlamalarında bu məqama diqqət çəkərək, bazanın “Çinin nüvə silahı istehsal etdiyi ərazilərə cəmi bir saatlıq məsafədə” olduğunu xatırlatmışdı.
Gərginliyin davamı gözlənilir
Ekspertlərin fikrincə, Əfqan tərəfinin sərt mövqeyi ilə Trampın açıq hədələri arasında yaranan bu qarşıdurma yaxın aylarda Vaşinqton-Kabil münasibətlərində yeni gərginlik mərhələsinə gətirib çıxara bilər.
