Britaniya ordusunda Rusiyaya qarşı müdafiə strategiyası böhran yaradır
Böyük Britaniyanın nüfuzlu “Financial Times” qəzeti ölkənin silahlı qüvvələri daxilində Rusiyadan gələn təhdidə qarşı hansı müdafiə modelinin üstün tutulmalı olduğuna dair kəskin fikir ayrılığının ortaya çıxdığını bildirib. Qəzetin məlumatına görə, Kral Donanması Müdafiə Nazirliyinin ordunu ön plana çəkdiyi üçün lazımi maliyyələşmədən məhrum qala biləcəyindən narahatdır.
Ayın əvvəlində Uaytholda üç qoşun növünün yüksək rütbəli nümayəndələri arasında keçirilən görüşdə dəniz qüvvələri və Kral Hərbi Hava Qüvvələrinin nümayəndələri Böyük Britaniya üçün ən böyük təhlükənin dəniz və hava istiqamətlərindən gələcəyini vurğulayıblar. Ordu isə uzun illər maliyyə çatışmazlığından sonra şəxsi heyətini və imkanlarını bərpa etməyə ehtiyac olduğunu qabardıb. Ukrayna–Rusiya müharibəsində pilotsuz uçuş aparatlarının yaratdığı yeni döyüş mexanizmi də quru qüvvələrinin modernləşməsini daha da zəruri edir.
Donanmanın tələbləri və narahatlıqları
Kral Donanması ölkənin müdafiəsində əsas yükü daşıyan “Type 45” fregatları, eləcə də Rusiyanın sualtı qayıqlarının artan fəaliyyətinə nəzarət üçün daha çox investisiyaya ehtiyac olduğunu bildirib. “Financial Times” yazır ki, Hərbi Hava Qüvvələri düşmən sualtı qayıqlarının monitorinqində həlledici rol oynayır.
Nazirlik daxilindəki bölünmə hökumətin hansı müharibə növünə hazırlaşmalı olduğu sualını yenidən gündəmə gətirib. Bəzi rəsmilər ölkənin ada kimi müdafiəsinin prioritet olmasını, digərləri isə NATO öhdəlikləri səbəbilə ordunun gücləndirilməsinin qaçılmaz olduğunu vurğulayırlar. Nazirlikdən ayrılmış yüksək vəzifəli keçmiş rəsmilərdən biri hökumətin “gələcək müharibə modelini dəqiq müəyyənləşdirməsinin vacibliyini” bildirib.
Müdafiə xərcləri və siyasi təzyiqlər
Yeni uzunmüddətli müdafiə investisiya planının ilin sonuna qədər təqdim olunması gözlənilir. Lakin əməkçi hökumətin müdafiə xərclərini 2027-ci ildə ÜDM-in 2,6 faizinədək artırmaq vədinin belə, prosesin qarşısını tam almayacağı bildirilir. Qəzet yazır ki, maliyyə çatışmazlığı səbəbilə bəzi kritik layihələrin ləngiməsi real təhlükədir.
Donanma nümayəndələri xüsusilə “şimal yüksəkliyi” strategiyası adlandırılan müdafiə yanaşmasının – Qrinlandiya–İslandiya–Böyük Britaniya xəttində Rusiyanın sualtı fəaliyyəti qarşısını almaq üçün nəzərdə tutulan “Atlantik qalası” sisteminin – kifayət qədər maliyyələşməməsindən narahatdırlar. Süni intellektlə təchiz edilmiş sensorlar və sualtı pilotsuz sistemlərdən ibarət bu müdafiə şəbəkəsinin yalnız qismən maliyyələşdirilməsi layihənin effektivliyini zəiflədə bilər.
Rusiya təhdidinin coğrafiyası
Yüksək rütbəli britaniyalı rəsmilər Rusiyadan gələn ən ciddi riskin Şimal Buzlu okeanındakı Murmansk limanından qaynaqlandığını vurğulayırlar. Onların sözlərinə görə, əgər prioritet ölkənin birbaşa müdafiəsidirsə, maliyyə məhz bu istiqamətə yönəldilməlidir.
Artan narazılıq və təzyiq
Siyasi müxalifət də hökuməti müdafiə xərclərini sürətlə artırmamaqda tənqid edir. Kölgə kabinetinin müdafiə naziri Ceyms Kartlic hökumətin Rusiyadan gələn təhdidi yetərincə ciddiyə almadığını bildirərək dərhal daha böyük maliyyə ayırmalı olduqlarını deyib.
Müdafiə naziri Con Heyli isə son iki ildə Britaniya sularında müşahidə edilən Rusiya gəmilərinin sayında 30 faiz artım qeydə alındığını vurğulayaraq bunun “yeni təhdid dövrü” yaratdığını qeyd edib.
