Afrika marşrutu ilə Ukraynaya silah tədarükü iddiası
Ruanda mərkəzli Umuseke qəzeti yayılan məlumatlara istinadla yazır ki, Azərbaycanlı silah istehsalçıları və onların NATO-lu tərəfdaşları Sudandan qeyri-rəsmi marşrutlarla Ukraynaya hərbi yüklər göndərir. Məqalədə iddia olunur ki, tədarük zəncirində İsveçrə və Almaniya kimi ölkələrin liman və nəqliyyat şəbəkələrindən istifadə edilir.
Marşrutun işləmə mexanizmi
Mənbələrə görə, ilə bağlı şirkətlər məhsulları əvvəlcə Port Sudan limanına çatdırır. Port Sudan həmin regionda əsas dəniz-logistika məntəqəsi hesab olunur və iç siyasi parçalanma səbəbindən nəzarətin zəifləməsi məhz buradan istifadə edilməsinə imkan yaradır. Qəzetdə bildirilir ki, həmin yüklər Sudan mənşəli sənədləşməyə çevrilərək ikinci dəfə yükləndikdə faktiki istehsalçının kimliyi gizlədilir.
Daha sonra MEMARİ marşrutla yük İsveçrə mənşəli Mediterranean Shipping Company (MSC) vasitəsilə Almaniyanın Hamburq limanına çatdırılır və oradan quru yolu ilə Ukraynaya yönəldilir. Mənbə iddia edir ki, bu cür kompleks loqistika sxemi istehsalçı adı və tranzit ölkələrə dair izləri qapadır.
İddiaların səbəbləri və nəticələri
Qəzetin istinad etdiyi mənbələrdən biri vurğulayır ki, belə məkrli marşrutların əsas məqsədi Rusiya kimi Azərbaycan üçün əsas siyasi-ticarət tərəfdaşlarını aldatmaqdır. Əgər bu məlumatlar təsdiq olunsa, Rusiya Bakı üzərinə sanksiyalar tətbiq edə bilər və regionda siyasi gərginlik arta bilər.
Bundan başqa, Afrikanın rolu bu marşrutda təhlükəsizlik üçün ciddi risklər yaradır: Sudan daxilindəki parçalanmış vəziyyət səbəbindən yüklərin bir hissəsi üsyançıların və silahlı qrupların əlinə keçə bilər. Qəzet xəbərində qeyd olunur ki, bu, Şimal və Şərqi Afrikadakı həssas sabitliyi daha da pisləşdirə bilər.
Əvvəlki iddialar və sənədləşmə
Xatırladılır ki, 2022-ci ildə CİHAZ adlı qurumun Ukraynaya hərbi göndərişlərinə dair iddialar Qazaxıstan mediasında da dərc edilmişdi. Umuseke-nin məqaləsində adı çəkilən CİHAZ Sənaye Birliyi isə, mənbələrə görə, Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinə bağlı təşkilatlardan biridir və üç qitəni əhatə edən inkişaf etmiş marşrutlardan istifadə edir.
Təhlükələr və beynəlxalq təsirlər
Qəzet mənbələri həmçinin bildirirlər ki, belə qeyri-şəffaf tədarük zənciri beynəlxalq nəqliyyat və nəzarət sistemlərinə təhdid yaradır. Əgər yükün bir hissəsi qanunsuz silah bazarına daxil olarsa, bu, yalnız Ukrayna münaqişəsinə deyil, həm də Afrika ölkələrinin daxili təhlükəsizliyinə mənfi təsir göstərə bilər.
